Zabezpieczenie imprez masowych za pomocą środków technicznych jest aktualnie zarówno wymogiem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak i absolutną koniecznością. Tylko wyeliminowanie z tłumu kibiców jednostek agresywnych, zakłócających przebieg imprez, jest gwarancją pełnych trybun oraz spokojnego przebiegu zawodów. Dlatego też zarządzający największym stadionem w Opolu, obiektem Odry, podjęli decyzję o zainstalowaniu systemu monitoringu wizyjnego.
Wykonawcą projektu oraz systemu wizyjnego została firma Konsalnet Inowopol z Opola. Projekt zakładał monitoring najważniejszych części stadionu z wykorzystaniem odpowiednich rodzajów i typów kamer oraz nagrywanie materiału na rejestratorze cyfrowym przy spełnieniu wytycznych rozporządzenia MSWiA.
Wspomniane rozporządzenie bardzo jasno precyzuje, jakie obszary muszą być monitorowane:
- ogrodzenie zewnętrzne obiektu, granica terenu, na którym odbywa się impreza masowa;
- kasy biletowe na terenie imprezy masowej (w przypadku imprezy odpłatnej);
- bramy, furtki i inne miejsca przeznaczone do wejścia uczestników na teren imprezy masowej;
- ciągi komunikacyjne na terenie imprezy masowej, w tym drogi dla służb ratowniczych i drogi ewakuacyjne;
- parkingi zorganizowane na terenie imprezy masowej;
- sektory dla uczestników imprezy masowej;
- płyta boiska, scena itp.
Cechą charakterystyczną tego typu obszarów jest występowanie silnych kontrastów, szczególnie przy słonecznej pogodzie. Zadaszone trybuny czy też zabudowane wejścia na stadion znajdują się wtedy w bardzo mocnym cieniu, pozostała część boiska jest silnie oświetlona. Sytuacja taka wymaga zastosowania kamer o szerokim zakresie dynamiki. Ponadto należy pamiętać o konieczności identyfikacji kibiców (obiekt musi zajmować 120% wysokości ekranu) i w związku z tym, w przypadku kamer stacjonarnych, należy użyć obiektywów o odpowiedniej ogniskowej.
Pierwszą barierę, mającą zapobiegać wejściu osób niepożądanych (z zakazami stadionowymi) oraz umożliwiającą uzyskanie zbliżenia twarzy w celu późniejszej identyfikacji, stanowią kamery przy wejściu na stadion. Ponieważ kamery te pracują w skrajnych warunkach, jeśli chodzi o kontrasty, zadecydowano o zastosowaniu kamer JVC TK-WD310E (A). Kamery te są wyposażone w przetwornik CMOS firmy Pixim, a naświetlenie każdego piksela odbywa się indywidualnie, z pięcioma różnymi prędkościami migawki. Dzięki tej funkcji rozpoznanie twarzy osób wchodzących na stadion jest możliwe niezależnie od oświetlenia sceny: zarówno w bardzo pogodny dzień, przy bardzo silnym nasłonecznieniu i dużych cieniach, jak i w warunkach słabego oświetlenia (kamera przełącza się w tryb czarno-biały). Rysunek 1 ilustruje zalety wykorzystania kamery TK-WD310E (A) - po lewej obraz z tradycyjnych kamer CCD (wyraźne problemy z prawidłowym, równoczesnym oświetleniem ciemnego wnętrza i bardzo jasnego parkingu na zewnątrz), po prawej obraz z TK-WD310E (A).
Łącznie wejście dla widzów miejscowych oraz osobne wejście dla widzów przyjezdnych są monitorowane przez osiem kamer JVC TK-WD310E (A).
Nie mniej istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa są ciągi komunikacyjne. Ich podgląd uzyskujemy na dwa sposoby: z kamer stacjonarnych wysokiej rozdzielczości JV TK-C920E (A) oraz wykorzystując bardzo duże możliwości kamer obrotowych JVC TK-C655E. Ponadto kamery obrotowe umożliwiają obserwowanie niezwykle istotnych miejsc, jakimi są trybuny oraz płyta stadionu. Ważną cechą użytych kamer, która między innymi zdecydowała o ich zastosowaniu, jest funkcja ExDR (ang. Extended Dynamic Range, w skrócie znana także jako XDR), czyli rozszerzony zakres dynamiki. Ponieważ część trybun jest kryta, a część odsłonięta, w słoneczny dzień mamy do czynienia z głębokimi cieniami i bardzo jasnymi, oświetlonymi obszarami. Rozpoznanie twarzy kibiców jest możliwe tylko przy poprawnej ekspozycji. Funkcja ExDR to dwukrotne naświetlenie przetwornika z dłuższym i krótszym czasem migawki, a następnie kompilacja tych dwóch obrazów. Dzięki temu zabiegowi wyraźnie widzimy zarówno zacienione, jak i mocno oświetlone fragmenty sceny. Kamery JVC TK-C655E wyposażone są w obiektyw z zoomem optycznym x25. Jest to ważna cecha, gwarantująca spełnienie wymogów rozporządzenia w zakresie identyfikacji i rozpoznawania obiektów (odpowiednio 120% i 50% wysokości obrazu).
Kamery obrotowe zainstalowano również przed terenem stadionu - na parkingu. Poza umożliwieniem obserwowania płyty parkingu pozwalają na podgląd kilku ważnych miejsc: kas biletowych i wejść na stadion oraz przyległej ulicy, spełniając dodatkowo funkcję kamery monitoringu miejskiego.
Centrum monitoringu znajduje się w specjalnie wydzielonym pomieszczeniu, pod krytą trybuną dla kibiców - gospodarzy. Sterowanie kamerami obrotowymi odbywa się za pomocą panelu sterowania JVC RM-P2580E. W systemach monitoringu stadionów sportowych niezwykle istotna jest jakość wyświetlanego obrazu. Dlatego zdecydowano o zastosowaniu monitorów CRT firmy JVC o przekątnej 17'' i 21''. Dokładniejsze ukazanie szczegółów umożliwia operatorowi trafniejszą ocenę sytuacji na trybunach i płycie stadionu oraz w jego otoczeniu.
Przykładowy obraz uzyskany za pomocą funkcji ExDR
Rozporządzenie w sprawie zabezpieczania imprez masowych za pomocą środków technicznych stawia szczególnie wysokie wymagania urządzeniom rejestrującym. Rejestrator zastosowany w monitoringu na stadionie Odry w Opolu spełnia wszystkie wymogi rozporządzenia, czyli m.in. nagrywa z prędkością 400 kl/s dla 16 kamer oraz posiada 16 wejść audio. Wyszukiwanie zdarzeń jest bardzo proste i intuicyjne, a łatwość archiwizacji pozwala na szybkie przekazanie materiału, np. na płycie CD, do dyspozycji policji lub innych służb.
Zaprojektowanie oraz wykonanie systemu monitoringu takiego obiektu, jak stadion sportowy, wymaga wzięcia pod uwagę wielu czynników (silne światło słoneczne lub światło jupiterów, duże kontrasty itp.) oraz doboru odpowiednich urządzeń. Efekty pracy firmy Konsalnet Inowopol na stadionie Odry w Opolu są kolejnym dowodem na najwyższą jakość i przydatność urządzeń telewizji dozorowej JVC w najbardziej wymagających systemach.
Sławomir Janiso
Radioton
Zabezpieczenia 2/2007