Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Tajemnice mające wartość gospodarczą

Printer Friendly and PDF

leadZgodnie z art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 roku (tekst jednolity: Dz.U. z 2003 r., nr 153,poz. 1503 ze zm.) przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Interpretując art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, można powiedzieć, że tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi poufna informacja posiadająca wartość gospodarczą, a w szczególności informacja techniczna, technologiczna lub organizacyjna. 

Dane podlegające ochronie muszą zatem mieć przynajmniej minimalną wartość gospodarczą. Znaczy to, że wykorzystanie przez innego przedsiębiorcę tego typu danych zminimalizuje jego wydatki lub spowoduje wzrost jego zysków. Należy podkreślić, że przedsiębiorca nie musi dokonać wyceny czy szacunku wartości informacji. Zgodnie z art. 55 kodeksu cywilnego tajemnica przedsiębiorstwa stanowi niematerialny składnik przedsiębiorstwa, służący przedsiębiorcy do realizacji określonych zadań gospodarczych, co oznacza, że o jej wartości świadczą działania mające na celu jej ochronę. 

Dane stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa to zatem informacje nieujawnione, niepodane do wiadomości publicznej. Działania mające na celu zachowanie poufności informacji mają zapobiec dotarciu chronionej informacji do pewnych osób w tzw. normalnym toku zdarzeń (prawnie dozwolonych), bez żadnych specjalnych starań z ich strony. Określone dane stanowią tajemnicę, gdy przedsiębiorca wyraźnie sprzeciwia się ich dostępności dla pewnych osób. Spoczywa na nim zatem ciężar podjęcia odpowiednich działań mających na celu utrzymanie ich w tajemnicy. Ponadto w jego gestii jest poinformowanie pracownika o poufności określonych danych.

Art. 39 w Dz.U. UE L z dnia 23 grudnia 1994 r., który dotyczy handlowych aspektów praw własności intelektualnej, również odnosi się do „wartości handlowej” informacji: Osoby fizyczne i prawne będą miały możliwość zapobiegania temu, aby informacje pozostające w sposób zgodny z prawem pod ich kontrolą nie zostały ujawnione, nabyte lub użyte bez ich zgody przez innych, w sposób sprzeczny z uczciwymi praktykami handlowymi, tak długo, jak takie informacje:

  1. są poufne w tym sensie, że jako całość lub w szczególnym zestawie i zespole ich elementów nie są ogólnie znane lub łatwo dostępne dla osób z kręgów, które normalnie zajmują się tym rodzajem informacji;
  2. mają wartość handlową dlatego, że są poufne 
  3. i poddane zostały przez osobę, pod której legalną kontrolą informacje te pozostają rozsądnym, w danych okolicznościach, działaniom dla utrzymania ich poufności. 

Z powyższego przepisu wynika to, że informacja czerpie wartość handlową z poufności oraz możliwości jej wykorzystania w walce konkurencyjnej. Innymi słowy – określone dane mają wartość handlową, gdy pozostają nieujawnione i dają przedsiębiorcy przewagę nad konkurencją.

Warto także dodać, że o wartości handlowej danej informacji nie przesądzają środki zainwestowane w celu jej uzyskania, ale to, że dana informacja dotyczy działalności gospodarczej określonego przedsiębiorcy i może być w tej działalności wykorzystywana. W świetle tej tezy ochronie podlega również informacja odkryta lub wytworzona przypadkowo, a więc bez nakładów inwestycyjnych. Oczywiście przedsiębiorca musi wyrazić wolę objęcia danej informacji ochroną.

Wartość gospodarczą informacji należy oceniać obiektywnie. Może ona być minimalna albo potencjalna, ale powinna być realna. Subiektywna ocena informacji jako gospodarczo wartościowej może być bezcelowa. Nie ma sensu egzekwować ochrony danych nie zwiększających konkurencyjności przedsiębiorstwa, gdyż skorzystanie z nich nie naruszy faktycznie istotnych interesów przedsiębiorcy i nie będzie miało znamion nieuczciwej konkurencji. 

Z uwagi na treść art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który za nieuczciwą konkurencję uznaje zagrożenie lub naruszenie istotnych interesów przedsiębiorcy, należy opowiedzieć się za koncepcją zobiektywizowanej wartości gospodarczej informacji.

W art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ustawodawca, oprócz informacji technicznych i technologicznych, do których zaliczamy np. sposoby produkcji, plany techniczne, metody kontroli jakości, wzory użytkowe, wynalazki nadające się do opatentowania, wymienia także informacje organizacyjne, które nie przejawiają bezpośredniego związku z procesem produkcji, np. dane dotyczące struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, informacje dotyczące organizacji pracy osób zatrudnionych, zasady finansowania działalności. Pozostałe dane to „inne informacje posiadające wartość gospodarczą”. Należą do nich na przykład informacje handlowe, które dotyczą komercyjnej strony działalności przedsiębiorstwa, takie jak dane kontrahentów, tzw. poufne know-how czy informacje związane z działalnością marketingową.

Informacje objęte tajemnicą na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie muszą przejawiać cech oryginalności czy nowości. Muszą mieć wartość gospodarczą. Ochronie mogą podlegać zatem wynalazki, informacje finansowe, metody działania przedsiębiorstwa czy pomysły biznesowe. Niezwykle istotne jest także podjęcie przez przedsiębiorcę działań zmierzających do zachowania poufności informacji.

Niestety przedstawione przez ustawodawcę kryteria, na podstawie których można sprawdzić, czy dana informacja ma wartość gospodarczą, są bardzo nieostre, dlatego zachodzi konieczność dokonywania każdorazowo indywidualnych rozstrzygnięć.

Należy pamiętać, iż zgodnie z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji każda działalność mająca na celu przekazywanie, ujawnianie, wykorzystywanie danych stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, a także ich nabywanie od osób nieuprawnionych, w sytuacji gdy zostaje zagrożony lub naruszony interes przedsiębiorcy, stanowi nieuczciwą konkurencję. Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa może skutkować odpowiedzialnością cywilną, a także karną. Dlatego niezwykle istotne jest każdorazowe rozstrzygnięcie, czy dana informacja może być zakwalifikowana jako tajemnica przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony na skutek nieuczciwej konkurencji, może domagać się m.in. zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań, złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, naprawienia wyrządzonej szkody, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny, pod warunkiem że czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Niewątpliwe przez szereg lat ekonomiczne znaczenie informacji mającej wartość gospodarczą zdecydowanie wzrosło. Duży wpływ miała na to już rewolucja przemysłowa w XVIII w., która przyczyniła się do uświadomienia ludziom ekonomicznego znaczenia dóbr niematerialnych, w tym także tajemnicy przedsiębiorstwa. Poprzez zmiany w działalności przedsiębiorstw w zakresie informatyki czy mediów informacja stała się kluczowym elementem strategicznym niemal każdego przedsiębiorstwa. 

 

Monika Brzozowska
dyrektor Departamentu Danych Osobowych
w kancelarii Pasieka, Derlikowski, Brzozowska i Partnerzy,
ekspert Instytutu Sobieskiego

 

Zabezpieczenia 4/2013

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony