Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Plastikowy pieniądz

Printer Friendly and PDF

leadObecnie niewiele osób otrzymuje pensję w gotówce. Pamiętam, jak ogromne wrażenie zrobiła na mnie w dzieciństwie pensja przyniesiona do domu przez tatę, wypłacona w czerwonych stuzłotówkach z Ludwikiem Waryńskim – sto tysięcy złotych, dziesięć paczek po sto banknotów (akurat tego dnia kasjerka miała tylko takie nominały w kasie). Ilu z nas może dziś pochwalić się pokazaniem swojej pensji w gotówce dziecku czy wnukowi?

W dzisiejszych czasach sięgamy po gotówkę zdecydowanie rzadziej. Coraz częściej dokonujemy przelewów i korzystamy z różnego rodzaju kart płatniczych. Wszystko to sprawia, że pokolenie najmłodszych zupełnie inaczej pojmuje wartość pieniądza i sam pieniądz – dla nich już niekoniecznie musi być on materialny. Obecnie trudno wytłumaczyć dziecku, że nie możemy mu kupić wszystkiego, na co ma ochotę, bo nie mamy pieniędzy. „Jak to nie?” – zapyta – „Przecież możesz pójść po pieniądze do bankomatu albo zapłacić kartą!”. I jak tu wytłumaczyć kilkuletniemu brzdącowi, że to nie jest takie proste, skoro on przecież wie, że wystarczy włożyć kartę do bankomatu lub podać ją sprzedawcy w sklepie. Niby to tylko kawałek plastiku (coraz częściej wyposażony w dodatkowy chip), a jakiej nabrał wartości! W przypadku utraty karty lub przejęcia nadrukowanych na niej danych przez nieuprawnione osoby możemy mieć nie lada kłopoty.

Jak uchronić się przed niekontrolowanym wypływem pieniędzy z naszego konta lub niechcianym obciążeniem kredytowym? Po pierwsze zachować zdrowy rozsądek. Jednym z podstawowych warunków jest nieudostępnianie swojej karty ani jej numeru PIN nikomu, nawet – a może przede wszystkim – członkom rodziny. Może to wydawać się zaskakujące, ale właśnie nieuprawnione działania domowników są najczęstszą przyczyną zgłoszeń dotyczących nieautoryzowanych operacji. Czasami klienci, którzy nie uwierzyli w to, że pieniądze zniknęły za sprawą ich bliskich, chcą zobaczyć nagranie z kamery bankomatowej. Z reguły banki nie udostępniają zapisu bezpośrednio klientowi, tylko proponują przekazanie sprawy policji. W takich przypadkach skruszony sprawca zazwyczaj przyznaje się do winy, gdy właściciel karty tylko wspomni po powrocie do domu, że będzie musiał złożyć zawiadomienie. Niekiedy jednak przyznaje się dopiero w obecności funkcjonariusza policji.

Inaczej jest w sytuacji, w której karta została zgubiona lub ukradziona. Co powinien w takim przypadku zrobić właściciel? Najskuteczniejszym sposobem jest jak najwcześniejsze zastrzeżenie karty za pośrednictwem serwisu telefonicznego jej wystawcy – numer telefonu kontaktowego zawsze znajduje się na odwrocie karty płatniczej. Łatwo powiedzieć, ale co nam po numerze telefonu umieszczonym na karcie w przypadku jej utracenia? Aby uniknąć kłopotu, powinniśmy zapisać sobie ten numer w innym miejscu. Jeśli tego nie zrobiliśmy, nie powinniśmy wpadać w panikę – można zastrzec kartę w oddziale banku, który ją wystawił, lub poszukać numeru telefonu na jego stronie internetowej. Jest jeszcze jeden, bardzo prosty i zarazem przewrotny sposób na zabezpieczenie karty – napisanie niepoprawnego numeru PIN na „gęsiej skórce” i przyklejenie jej do karty. Przestępca raczej nie zaryzykuje dokonania płatności w sklepie, w którym byłby narażony na bezpośredni kontakt ze sprzedawcą. O ile nie spróbuje kupić czegoś w sklepie internetowym, najpierw postara się wypłacić pieniądze z bankomatu – tutaj nikt nie poprosi go o podpis. Przy bankomacie czeka go niemiła niespodzianka, bo numer PIN okaże się nieprawidłowy. W takich przypadkach przestępcy zazwyczaj próbują wpisać ponownie ten sam kod w obawie, że poprzednio popełnili błąd, a w następnej kolejności próbują innych kombinacji zapisanych cyfr (najczęściej wpisują je w odwrotnej kolejności). Po kilku błędnych próbach karta jest automatycznie zatrzymywana przez bankomat. Sposób „na gęsią skórkę” jest dosyć skuteczny, ponieważ usypia czujność przestępców. Może niektórym trudno w to uwierzyć, ale użytkownicy, w szczególności osoby starsze, nierzadko mają zapisany poprawny numer PIN w bliskim sąsiedztwie karty, np. w tym samym etui, portfelu lub w notesie przechowywanym w torebce. Jeśli torebka zostanie skradziona, przestępca wejdzie w posiadanie kompletu – karty oraz poprawnego numeru PIN.

Innym rodzajem przestępstwa z wykorzystaniem karty jest tzw. skimming, czyli nieautoryzowane skopiowanie danych umieszczonych na pasku magnetycznym karty. Aby pozyskać dane, przestępcy na ogół dokonują modyfikacji czytnika kart w bankomacie, dokładając do niego odpowiednio przygotowaną nakładkę sczytującą dane z karty po włożeniu jej do czytnika bankomatu. Ponadto podawany przez użytkownika w trakcie autoryzacji operacji numer PIN jest rejestrowany przez zakamuflowaną bezprzewodową kamerę umieszczoną na obudowie bankomatu. Posiadając komplet informacji – dane z paska magnetycznego oraz numer PIN zarejestrowany przez kamerę – przestępcy przygotowują kopię karty i realizują operacje bez konieczności wejścia w posiadanie oryginału. Takim procederem zajmują się najczęściej zorganizowane grupy przestępcze. Skimmerzy sami nie wykonują kopii kart. Zazwyczaj wysyłają pozyskane informacje do innych osób za pośrednictwem sieci Internet. W efekcie już tego samego dnia operacja bankomatowa z wykorzystaniem kopii karty może zostać dokonana w innym kraju, nawet na innym kontynencie. Ze względu na coraz lepsze zabezpieczenia czytników w bankomatach i stopniową zmianę standardu (karty chipowe zamiast magnetycznych) ten rodzaj przestępczości traci na sile. Mimo to powinniśmy zachować czujność podczas dokonywania operacji bankomatowych i zwracać uwagę na to, czy bankomat nie posiada dodatkowego, niewłaściwego wyposażenia. W przypadku wątpliwości najlepiej wybrać inny bankomat i poinformować o swoich podejrzeniach bank.

W dzisiejszych czasach technologia umożliwia zakupy bez wychodzenia z domu. Możemy zamówić prezent, kupić sprzęt RTV lub nawet artykuły spożywcze w sklepach internetowych. Sposobów płatności jest zazwyczaj kilka, lecz najszybsze dostarczenie towaru jest gwarantowane najczęściej po dokonaniu przelewu lub zapłaceniu kartą. Korzystanie z karty jest bardzo wygodne, aczkolwiek trzeba pamiętać o ochronie umieszczonych na niej danych.

Dokonując płatności, powinniśmy mieć pewność, iż korzystamy z bezpiecznego serwisu płatniczego. Zabezpieczenia systemu operacyjnego komputera, który wykorzystujemy do dokonywania płatności, powinny być na bieżąco aktualizowane. Powinniśmy korzystać także ze zaktualizowanego programu antywirusowego. Operacji płatniczych nie powinno dokonywać się za pośrednictwem komputerów publicznych (np. w kafejkach internetowych) lub użyczonych przez nieznajomych. W przypadku korzystania z danego serwisu płatniczego po raz pierwszy warto poznać wcześniej opinie na jego temat. W trakcie operacji płatniczych połączenie powinno być zabezpieczone – powinien pojawić się symbol kłódki, najczęściej w prawym dolnym rogu ekranu, choć może on znajdować się w innym miejscu, w zależności od wykorzystywanej przeglądarki. Dwukrotne kliknięcie na ten symbol powinno otworzyć okno z informacją, dla kogo został wydany certyfikat – powinien on być zbieżny z nazwą serwisu. Jedną z najskuteczniejszych metod ograniczenia strat w przypadku kradzieży jest korzystanie ze specjalnej karty płatniczej, która działa podobnie jak karta pre-paid w telefonach komórkowych. Konto takiej karty możemy uzupełnić kwotą potrzebną do wykonania zamierzonej operacji płatniczej w portalu internetowym. Dokonujemy tego, wykonując przelew bankowy. W efekcie podanie w sieci danych dotyczących karty płatniczej jest związane z ryzykiem utraty jedynie takiej sumy, jaka w danej chwili znajduje się na koncie takiej karty. W Polsce karty płatnicze typu pre-paid nie są jeszcze powszechne, lecz kilka banków posiada je w swojej ofercie. Jeśli pojawi się popyt na tego typu karty, zapewne zaproponuje je większość banków.

Krzysztof Białek

Zabezpieczenia 4/2011

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony