Artykuł prezentuje nowoczesne, programowalne czujki adresowalne produkowane przez RISCO Group. Wskazuje na bogate możliwości ich zdalnego programowania i zalety tego rozwiązania. Przedstawia podstawowe zasady wykonywania instalacji i testowania systemów z urządzeniami adresowalnymi pracującymi na magistrali RISCO BUS.
Jednym z głównych celów RISCO Group jest tworzenie i produkowanie innowacyjnych rozwiązań z zakresu systemów alarmowych. Wynikiem tego zaangażowania jest obecność w ofercie programowalnych czujek i sygnalizatora, które są kompatybilne ze sprzedawanymi od wielu lat hybrydowymi centralami serii ProSYS.
Większość programowalnych czujek RISCO to urządzenia uniwersalne, tzn. mogą pracować na parametrycznej linii dozorowej dowolnej centrali alarmowej lub w trybie adresowalnym – na magistrali komunikacyjnej centrali ProSYS. Krótki opis urządzeń rozpocznę od dwóch czujek zewnętrznych – WatchOUT DT i WatchOUT PIR. Pierwsza z nich to ciesząca się dużym uznaniem na polskim rynku czujka dualna o zasięgu piętnastu metrów, wyposażona w dwa kanały detekcji PIR i dwa kanały mikrofalowe, natomiast druga to podwójna czujka PIR o zasięgu dwunastu metrów, wyposażona w czujnik światła i dodatkowy przekaźnik do sterownia oświetleniem. Zakres zdalnego programowania czujki WatchOUT DT obejmuje regulację zasięgu mikrofali i czułości PIR, włączenie funkcji antymaskingu na bazie aktywnej podczerwieni, włączenie funkcji mikrofalowego antymaskingu zbliżeniowego, zmianę sposobu działania wskaźników LED i zmianę logiki działania czujki (AND/OR). Funkcje diagnostyczne pozwalają na sprawdzenie poziomów sygnału i szumu w kanałach detekcji PIR i mikrofalowych.
W ofercie RISCO są także czujki do zastosowań przemysłowych. WatchIN to czujka dualna o zasięgu dwudziestu pięciu metrów, która może pracować w pomieszczeniach o dużym zapyleniu i wysokiej, zmiennej wilgotności (IP65). Industrial Lunar to sufitowa czujka dualna do montażu na wysokości maksimum 8,6 m, o kącie obserwacji 360° i chroniąca obszar o średnicy osiemnastu metrów. Zakres zdalnego programowania czujki Industrial Lunar obejmuje regulację zasięgu mikrofali, zmianę sposobu działania wskaźników LED, włączenie funkcji Anti-Cloak, włączenie funkcji przejścia do trybu PIR po awarii mikrofali i włączenie funkcji Green Line. Funkcje diagnostyczne umożliwiają sprawdzenie napięcia zasilania czujki oraz poziomów sygnału i szumu w kanałach detekcji PIR i mikrofali.
Czujki wewnętrzne serii iWISE, w odróżnieniu od wcześniej omówionych urządzeń, są produkowane albo w wersji magistralowej, albo tradycyjnej. Ich cechą charakterystyczną jest dodatkowe wejście parametryczne przeznaczone do podłączenia zwykłej czujki z przekaźnikiem, przy czym oba urządzenia są przypisywane do różnych linii dozorowych.
iWISE BUS DT AM to dualna czujka ruchu z funkcją wykrywania maskowania, o zasięgu piętnastu lub dwudziestu pięciu metrów – w zależności od modelu. iWISE BUS QUAD to czujka PIR o zasięgu piętnastu metrów, z dwoma niezależnymi kanałami przetwarzania sygnału z czujników PIR. Zakres zdalnego programowania czujki iWISE BUS DT AM obejmuje zmianę sposobu działania wskaźników LED, zmianę zasięgu mikrofali, włączenie funkcji Anti-Cloak i Green Line, włączenie funkcji wykrywania maskowania i wykonanie testu urządzenia.
Sygnalizator ProSound jest urządzeniem uniwersalnym, więc może być podłączany w sposób tradycyjny lub na magistrali RISCO BUS. Wzmocniona, podwójna obudowa zawiera syrenę 106 dB oraz stroboskop wykonany w technologii SLT. Dodatkowy wskaźnik LED umożliwia sygnalizację stanu systemu alarmowego oraz pamięci alarmu. Zakres zdalnego programowania obejmuje zmianę sposobu działania sygnalizacji optycznej, ustawienie częstości błysków, włączanie funkcji potwierdzania załączenia błyskiem, włączenie funkcji wskazywania stanu systemu alarmowego i testowania akumulatora pod obciążeniem. Funkcje diagnostyczne umożliwiają sprawdzenie napięcia akumulatora, napięcia ładowania, napięcia zasilania, poboru prądu oraz prądu ładowania.
Wymienione wcześniej parametry urządzeń adresowalnych można ustawiać za pomocą klawiatury systemu alarmowego lub komputera podłączonego lokalnie lub zdalnie. Do realizacji łączności zdalnej RISCO Group produkuje nowoczesne moduły komunikacyjne IP i GSM/GPRS.
Obserwowany na świecie wzrost zapotrzebowania na urządzenia adresowalne wynika między innymi z potrzeb dużych firm ochroniarskich, które dążą do obniżenia kosztów działalności przez zredukowanie kosztów instalacji i serwisu. Można to osiągnąć dzięki skróceniu czasu pracy wykwalifikowanych instalatorów w obiektach i zwiększeniu liczby czynności serwisowych wykonywanych zdalnie przez działy techniczne stacji monitorowania, które tak czy inaczej działają najczęściej przez całą dobę. Takie podejście do prowadzenia prac serwisu pozwala wyeliminować część wyjazdów w celach konserwacyjnych, skierować doświadczonych instalatorów do nowych obiektów oraz stworzyć grupę konserwatorów mających zdalne wsparcie działu technicznego i mniej skomplikowane technicznie zadania. Stosowanie komunikacji zdalnej ułatwia serwisowanie obiektów o ograniczonym dostępie, działających bezobsługowo lub okresowo niezamieszkanych. Dodatkowy koszt związany z instalacją nowoczesnego modułu komunikacyjnego IP lub GSM/GPRS może być znikomy w porównaniu z kosztami kilkukrotnego delegowania pracowników do obiektu odległego o wiele kilometrów.
Instalacja na magistrali
Fot. 1. Sygnalizator ProSound
Czterożyłowa magistrala RISCO BUS, obecna w centralach serii ProSYS, służy do komunikowania się centrali z modułami, klawiaturami, a także adresowalnymi czujkami i adresowalnymi sygnalizatorami. Urządzenia magistralowe są podzielone na kategorie, z których każda ma odrębną przestrzeń adresową. Takie oddzielne kategorie tworzą np. klawiatury, moduły linii dozorowych, moduły wyjść czy też czujki adresowalne.
Procedura dodawania nowej czujki adresowalnej składa się z dwóch etapów – rejestracji w programie centrali czujki o określonym typie i adresie ustawionym przełącznikami DIP, a następnie przypisania jej do linii dozorowej o określonym numerze.
Bezpośrednio na głównej magistrali RISCO BUS mogą być zainstalowane maksymalnie trzydzieści dwie czujki. Jeśli ta liczba nie jest wystarczająca, można zainstalować w systemie moduł BZE (ekspander czujek adresowalnych), który na swojej lokalnej magistrali udostępnia, zgodnie z ustawieniem przełączników DIP, 8, 16, 24 lub 32 adresy. Moduł BZE pełni też funkcję izolatora, który separuje główną magistralę centrali alarmowej od swojej lokalnej magistrali czujek adresowalnych. Stosowanie modułów BZE podnosi zatem niezawodność systemu, ponieważ ogranicza skutki ewentualnego zwarcia przewodów.
W systemie alarmowym z centralą ProSYS w wersji 7 może pracować nawet 128 czujek magistralowych. Maksymalne liczby czujek dla poszczególnych modeli są następujące: ProSYS 16 – szesnaście sztuk, ProSYS 40 – czterdzieści sztuk z modułem BZE lub trzydzieści dwie sztuki bez modułu BZE, ProSYS 128 – sto dwadzieścia osiem sztuk z trzema modułami BZE lub trzydzieści dwie sztuki bez modułów BZE.
Każdy detektor adresowalny można przypisać do istniejącej fizycznie linii dozorowej albo do linii wirtualnej. Linia istniejąca fizycznie to każda linia dozorowa znajdująca się na płycie centrali (Z1–Z8) lub na module rozszerzenia linii przewodowych ZE08 lub ZE16. Linia wirtualna to linia dozorowa związana z wirtualnym modułem rozszerzenia linii BZ08 lub BZ16. Jeśli czujce adresowalnej przydzielimy numer fizycznie istniejącej linii dozorowej, np. linii na płycie centrali, to ta fizyczna linia przestanie działać, a z jej numerem będzie skojarzona odtąd czujka adresowalna. Jeśli chcemy użyć w systemie modułu wirtualnego, to należy go najpierw dodać do systemu poprzez procedurę dodawania modułów. Dodanie modułu wirtualnego rezerwuje pewien zakres numerów linii do wykorzystania z czujkami adresowalnymi. Przypisywanie czujek do linii wirtualnych obniża koszty systemu, ponieważ nie tracimy fizycznych linii na płycie centrali lub na tradycyjnych modułach rozszerzeń. Wirtualne moduły rozszerzeń służą wyłącznie do przypisywania czujek adresowalnych do systemu alarmowego.
Funkcje diagnostyczne
Instalator ma dostęp do kilku funkcji, które pozwalają na weryfikację poprawności instalacji i adresowania urządzeń. Można je znaleźć w menu programowania w sekcji Akcesoria.
Funkcja Skanowanie magistrali znajduje i wyświetla wszystkie podłączone do magistrali RISCO BUS urządzenia, nawet jeśli nie zostały jeszcze zaprogramowane. Należy pamiętać, że na liście nie zobaczymy modułów wirtualnych, ponieważ nie istnieją fizycznie, natomiast, oprócz modułów i klawiatur, wśród wyników wyszukiwania powinniśmy znaleźć wszystkie podłączone do magistrali czujki i sygnalizatory adresowalne.
Fot. 2. Czujka WatchOUT
Fot. 3. Czujka iWISE
Funkcja Weryfikacja modułów sprawdza, czy zapisane w programie centrali urządzenia magistralowe są fizycznie obecne pod zarejestrowanymi adresami na magistrali RISCO BUS. Na liście wyświetlany jest identyfikator urządzenia i jego adres oraz identyfikator urządzenia pracującego z takim adresem na magistrali. Należy porównać identyfikatory. Powinny one być identyczne. Przykładowo komunikat „ODT15 :0:02: ODT15” oznacza, że zapisana w bazie danych czujka WatchOUT DT (jej identyfikator to ODT15) o adresie 02 jest obecna na magistrali pod tym adresem.
Funkcja Test magistrali bada jakość komunikacji między centralą a poszczególnymi urządzeniami magistralowymi zapisanymi w pamięci centrali. Wynik testu 99% lub 100% oznacza bardzo dobrą komunikację, natomiast niższe wartości mogą wskazywać na występowanie zakłóceń elektrycznych lub błędów montażowych. Jeśli urządzenie jest tylko podłączone do magistrali, ale nie zostało zdefiniowane w programie centrali, to nie pojawi się na liście wyników.
Po sprawdzeniu poprawności komunikacji ze wszystkimi czujkami adresowalnymi i przypisaniu ich do linii dozorowych można kontynuować programowanie, które jest dalej identyczne jak dla czujek tradycyjnych i obejmuje programowanie nazw, typów linii, sposobu sygnalizacji, przypisania do podsystemów itd.
Dalszy rozwój urządzeń magistralowych jest jednym z priorytetowych zadań działu badań i rozwoju RISCO Group. Wśród zapowiadanych na ten rok nowości są listwowe, wielowiązkowe bariery podczerwieni, przeznaczone do ochrony otworów okiennych i drzwiowych, tarasów itp. Innym ciekawym urządzeniem jest jednoliniowy moduł rozszerzenia – moduł adresowy o bardzo małych rozmiarach, który będzie można umieścić wewnątrz tradycyjnej czujki. Oczekujemy także zupełnie nowych central LightSYS, które będą współpracować ze wszystkimi wymienionymi w artykule urządzeniami adresowalnymi.
Norbert Góra
RISCO Group Poland
Zabezpieczenia 3/2011