Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Inteligentny system zarządzania budynkiem - nowy standard

Printer Friendly and PDF

Wchodząc do domu, widzę napis Witaj, Marku, czy najpierw zjesz obiad czy chcesz się odświeżyć? Wybieram opcję drugą. Jeżeli jest ciemno, rozświetlają się światła w garderobie i w łazience. Oświetlenie w łazience jest nastrojowe i relaksacyjne, specjalnie dostosowane. To tylko przykład na to, jak system, który składa się na inteligentny budynek, może dać poczucie komfortu. Takie systemy nie są już dobrem luksusowym.

Czym jest inteligentny dom?

Sercem inteligentnego domu jest zaawansowany system automatyki budynkowej, w którym mogą zostać zaimplementowane złożone algorytmy sterowania. W praktyce oznacza to, że system może wykonywać wiele zadań i wyręczać w ten sposób domowników. Mają oni różne wymagania i potrzeby, więc każdy system będzie inny, dostosowany do potrzeb użytkowników. Dla jednych najważniejsze będą wszystkie elementy, które poprawiają bezpieczeństwo. Inni na pierwszym miejscu postawią komfort wynikający z wygody użytkowania i spersonalizowanych ustawień. Znajdą się również osoby, dla których zastosowanie automatyki budynkowej to przede wszystkim sposób na zmniejszenie kosztów eksploatacji budynku. Priorytety mogą być różne, ale inteligentny dom może być dostosowany do każdego.

 

Kiedy moi znajomi pytają mnie, czym jest inteligentny dom w praktyce, zawsze zaczynam od przykładu. Czy zdarzyło Ci się wyjść z domu i nie być pewnym, czy zamknąłeś okno dachowe? Spieszyłeś się, jechałeś na spotkanie lub przyjęcie, jesteś 100 km od domu i myślisz… To teraz wyobraź sobie, że sięgasz po swój telefon i przez dotknięcie jednej ikony zamykasz owe okno czy też wyłączasz zasilanie w wybranych przez siebie gniazdkach. Możesz też dla pewności dotknąć innej ikony, by uzyskać podgląd obrazu z kamery zainstalowanej w twoim domu, by sprawdzić, czy wszystko inne jest w porządku. Co więcej, prawdziwie inteligentny dom sam zadba o zamknięcie okna dachowego, gdy tylko wykryje pierwsze krople spadającego deszczu czy zbyt silne porywy wiatru.

Reakcją na powyższy przykład jest zazwyczaj wyrażenie chęci posiadania właśnie takiego inteligentnego domu. Ludzie potrzebują nie tylko możliwości zdalnego wyłączenia zasilania, ale również dostosowanych do ich potrzeb funkcji.

Integracja systemów

Systemy automatyki budynkowej umożliwiają tworzenie zależności pomiędzy instalacjami domowymi a domownikami. Dzięki sprawnej integracji naciśnięcie jednego przycisku przed wyjściem z domu może uruchomić całą powiązaną z tym zdarzeniem procedurę – system wyłączy wszystkie światła, zamknie rolety, sprawdzi, czy okna są zamknięte, i włączy w dozór alarm. Może również otworzyć bramę, którą następnie zamknie, np. po 60 sekundach. Wszystkie te czynności będą wykonywane automatycznie, a dodatkowo, w przypadku problemów, zostaniemy o nich poinformowani. Na przykład na panelu sterującym może zostać wyświetlona informacja o tym, że któreś okno jest otwarte. Jeżeli wszystko zostanie zrealizowane poprawnie, nasz dom może nas pożegnać komunikatem Dom gotowy do zamknięcia. Miłego dnia.

Dobry system automatyki budynkowej nie zastępuje poszczególnych systemów, tylko komunikuje się z nimi i łączy je ze sobą, by współpracowały. W wielu obiektach zainstalowane są systemy alarmowe, w skład których wchodzą m.in. czujki ruchu czy czujki otwarcia okien (kontaktrony). Wybrani producenci systemów automatyki budynkowej stosowanych w inteligentnych domach oferują możliwość integracji swoich systemów z systemem alarmowym, co umożliwia z jednej strony pozyskiwanie informacji z już zainstalowanych czujek, a z drugiej włączenie w dozór systemu w sytuacji wspomnianej wcześniej.

Energooszczędne domy są wyposażone w rekuperator, pompę ciepła czy inne elementy z dziedziny HVAC. Standardowe protokoły, np. MODBUS, umożliwiają komunikację z tymi systemami. Jeżeli system automatyki budynkowej może odczytywać taki protokół, to mamy do dyspozycji bardzo dużo parametrów, które mogą być kontrolowane w celu poprawy jakości powietrza wewnątrz pomieszczenia. Protokół MODBUS pozwala na dwukierunkową komunikację, zatem w zależności od aktualnego stanu domu system automatyki budynkowej może wysyłać rozkazy sterujące systemem ogrzewania, rekuperacji czy klimatyzacji.

Rozwój inteligentnych urządzeń jest zauważalny w bardzo wielu dziedzinach. Możemy kupić inteligentne telewizory, pralki, zmywarki. Coraz częściej mówi się o rozwoju Internetu rzeczy (ang. IoT – Internet of Things). Inteligentne elementy naszego wyposażenia mogą komunikować się ze sobą i tworzyć sieć, która powinna jeszcze lepiej służyć użytkownikowi, dlatego niezwykle ważne jest, by system automatyki budynkowej potrafił skomunikować się z pozostałymi inteligentnymi urządzeniami i pozwalał użytkownikowi w pełni wykorzystać ich możliwości. Jednym ze standardów komunikacji jest protokół HTTP, który pozwala na sprawną integrację z siecią zewnętrzną.

 

Instalacja systemu automatyki budynkowej

Sposób sterowania instalacją elektryczną w domach nie zmieniał się przez dziesiątki lat. Opracowywano nowe aparaty elektryczne i osprzęt elektroinstalacyjny, ale zasada była ta sama –wyłącznik przerywa obwód zasilania żarówki. W inteligentnym domu można zmienić funkcję takiego wyłącznika, np. może służyć do sterowania roletami. Nie wymaga to żadnych fizycznych zmian w instalacji, skuwania ścian itd.

Domu nikt nie buduje na pięć czy dziesięć lat. Zmieniają się domownicy, dzieci dorastają, rodzice starzeją, a w związku z tym potrzeby ich wszystkich ulegają zmianie. Pożądaną cechą systemu automatyki budynkowej jest więc elastyczność.  

W przypadku budowy domu czy generalnego remontu niezwykle ważne jest zdecydowanie się na system automatyki budynkowej i wybranie konkretnego rozwiązania na jak najwcześniejszym etapie prac. Daje to przestrzeń potrzebną do wykonania instalacji w sposób prawidłowy oraz umożliwia integrację z innymi systemami. 

Niezwykle często jestem pytany o to, czy lepiej zastosować systemy przewodowe czy bezprzewodowe. Uważam, że jeśli tylko można (podczas generalnego remontu lub w nowo budowanym obiekcie), to warto wykonać instalację przewodową, choć nie jest to obligatoryjne. Niemniej trzeba być świadomym, że w przyszłości klient może chcieć rozwinąć swój system bez ingerencji w piękną i drogą włoską posadzkę. Dlatego system automatyki budynkowej powinien mieć możliwość pracy zarówno w strukturze przewodowej, jak i bezprzewodowej.

Podsumowanie

Inteligentne domy to już nie fantazja, ale rzeczywistość, która nas otacza. Wykorzystanie BLE (Bluetooth Low Energy) oraz iBeacon przez producentów systemów automatyki budynkowej umożliwia wewnętrzną geolokalizację osób i jeszcze lepsze dostosowanie domu i jego funkcjonalności do potrzeb użytkownika. 

Kontrolowanie urządzeń i elementów wyposażenia domu na odległość, z dowolnego miejsca na ziemi daje ogromne możliwości. Niektórzy zainteresowani mają obawy dotyczące trwałości opisanych systemów lub ich bezpieczeństwa. Takie obawy i wątpliwości są naturalne i dotyczą każdej nowej technologii czy techniki. Producenci i instalatorzy powinni je rozwiewać. Można stanowczo stwierdzić, że tak dynamicznie rozwijającego rynku nic nie zatrzyma, a w ciągu najbliższych kilku lat inteligentne systemy zarządzania budynkiem staną się standardem.

dr inż. Marek Pawłowski 
marekpawlowski@poczta.fm

Dr inż. Marek Pawłowski – ekspert w dziedzinie rozwoju inteligentnych systemów zarządzania budynkiem oraz poprawy efektywności energetycznej obiektów. Autor i współautor podręczników akademickich oraz publikacji międzynarodowych i krajowych. Doradca ds. rozwoju i innowacji w ŁRFS NOT. Odpowiada za wsparcie przedsiębiorców w zakresie innowacyjności produktowej oraz procesowej. Trener i konsultant. Egzaminator SEP.

 

 

Zabezpieczenia 6/2018

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony