Kontrolery, czyli sterowniki, są najważniejszymi urządzeniami w scentralizowanym systemie kontroli dostępu. Funkcjonalnie są one podobne – każdy posiada porty czytników, wyjścia sterujące, wejścia linii dozorowych oraz porty komunikacyjne. Tym, co różni takie urządzenia w działaniu i decyduje o ich „inteligencji”, jest program oraz wielkość bazy danych.
RBH - filozofia kontrolera
W poprzednim artykule, dotyczącym systemów kontroli dostępu kanadyjskiej firmy RBH, opisany został program nadzorczy RBH - Integra32. Program ten, zainstalowany na komputerze, służy między innymi do konfiguracji oraz monitorowania systemu. Komputer z programem nadzorczym nie steruje oczywiście bezpośrednio akcesoriami typu zamki, czytniki itp. Aby cały system działał zgodnie z wymaganiami ustalonymi przez administratora systemu, pliki konfiguracyjne muszą zostać przesłane do sterowników (kontrolerów), które, działając jako lokalne minikomputery, obsługują wyżej wymienione akcesoria. O funkcjach, jakie może realizować kontroler, decyduje program oraz dane, jakie zostaną przesłane do pamięci kontrolera z programu nadzorczego.
Firma RBH, projektując kontrolery do swoich systemów KD (kontroli dostępu), przyjęła założenie, że moduł elektroniki kontrolera powinien być urządzeniem zawierającym wszystkie podstawowe układy elektryczne, niezbędne do podłączenia akcesoriów (czytników, zamków, przycisków, czujników itp.). Kontroler jest więc traktowany jak „elektroniczna skrzynka", której działanie zależy od przesłanego programu. Drugim, ważniejszym założeniem było takie przygotowanie programu dla kontrolera, aby można było realizować wszystkie podstawowe funkcje systemu KD oraz szereg funkcji dodatkowych. To właśnie zawarte w oprogramowaniu funkcje dodatkowe stanowią najbardziej atrakcyjną cechę kontrolerów firmy RBH. Dzięki takiemu podejściu możliwe staje się dodawanie nowych funkcji poprzez dokonywanie zmian jedynie w oprogramowaniu, praktycznie bez zmian w układzie elektrycznym modułu kontrolera. Kontroler, jako specjalizowany mikrokomputer, może w ten sposób realizować coraz bardziej wymyślne funkcje. Przykładem mogą być chociażby opisane w poprzednim artykule „linki" kodowe lub zdarzeniowe, czyli sekwencje automatycznie wykonywanych poleceń.
Kontroler, jako element elektronicznego systemu zabezpieczenia obiektu, musi gwarantować poprawne działanie tego systemu w sytuacjach awaryjnych, takich jak utrata zasilania sieciowego czy komunikacji. Warunki te spełniają kontrolery firmy RBH - dzięki stosunkowo dużej pamięci, 32-bitowej architekturze procesora oraz wbudowanym zasilaczom buforowym z akumulatorami podtrzymującymi pracę kontrolerów. Wszystkie funkcje podstawowe oraz dodatkowe (np. „linki"), za wyjątkiem funkcji globalnych, realizowane są również w przypadku braku komunikacji z programem nadzorczym, przy wykorzystaniu przesłanej do kontrolera bazy danych.
Kontroler IRC-2000
Podstawowym kontrolerem KD firmy RBH jest urządzenie o symbolu IRC-2000.
Kontroler IRC-2000 jest przeznaczony do współpracy z programem Integra32 firmy RBH. Program nadzorczy Integra32 przeznaczony jest do pracy na platformie Windows 98/2000/NT/XP. W wersji podstawowej system pracujący pod nadzorem tego programu może objąć do 32 kontrolerów (64/128 czytników). Maksymalna liczba magistrali wynosi 16, każda magistrala umożliwia podłączenie maksimum 16 kontrolerów, ale nie może być więcej niż 32 kontrolery w całym systemie. Magistrale wykorzystujące do transmisji protokół RS485 mogą być połączone z programem nadzorczym bezpośrednio poprzez porty COM, poprzez konwertery TCP/IP z dowolnego punktu sieci Ethernet lub poprzez komutowane linie telefoniczne i modemy. Adresowanie kontrolera na magistrali odbywa się poprzez ustawienia mikroprzełączników.Kontroler IRC-2000 został zaprojektowany według najnowszych standardów dotyczących systemów kontroli dostępu i monitorowania linii dozorowych. Różnorodność funkcji, standardowe napięcia zasilające oraz relatywnie niska cena sprawiają, że jest idealnym elementem do konfigurowania nowoczesnych systemów kontroli dostępu.
Program sterujący pracą kontrolera IRC-2000 zapisany jest w pamięci typu flash i może być aktualizowany bez konieczności wymiany pamięci EPROM, jak miało to miejsce w starszych typach kontrolerów. Aktualizacja może się odbywać zdalnie (z komputera), co oznacza, że nie są potrzebne żadne zmiany ustawień bezpośrednio na płycie kontrolera.
Do zaprogramowania systemu niezbędny jest komputer z programem nadzorczym. Następnie do każdego z kontrolerów przesyłana jest baza danych. Od tego momentu każdy z kontrolerów może pracować autonomicznie. Wyjątek stanowią tutaj funkcje globalne (anti-passback, strefy, sterowanie wejść/wyjść na różnych kontrolerach), które są realizowane poprzez program nadzorczy, a więc wymagają, aby był on uruchomiony i istniała pełna komunikacja w sieci kontrolerów. W trybie autonomicznym kontroler może realizować do 64 logicznych powiązań typu wejście/wyjście.
Konstrukcja modułu kontrolera jest symetryczna: po lewej stronie kontrolera są zaciski do podłączania akcesoriów, związane z obsługą jednych drzwi (drzwi A), a po drugiej - drugich drzwi (drzwi B). Ułatwia to znakomicie podłączanie przewodów od akcesoriów (czytniki, zamki, przyciski, czujki) i eliminuje możliwość błędnych połączeń.
Porty czytników
IRC-2000 może kontrolować:
- 1 przejście jednostronnie,
- 1 przejście dwustronnie,
- 2 przejścia jednostronnie,
- 2 przejścia dwustronnie.
Ostatnia wersja jest możliwa do zrealizowania po dodaniu 2 modułów EXITRDR. Wymagana wersja płyty głównej kontrolera to IRC-2000-4, wymagany program producenta - IRC107 lub wyższy.
Moduł EXITRDR posiada 2 porty czytników - jeden do czytnika podstawowego wejściowego, a drugi do czytnika dodatkowego wyjściowego. Moduł taki może być zainstalowany bezpośrednio pomiędzy czytnikami i podłączony jednym przewodem do kontrolera. Umożliwia to łatwe dodanie czytnika wyjściowego do istniejącego już czytnika wejściowego, bez zmiany okablowania. System obsługuje bardzo wiele typów czytników różnych producentów.
Linie dozorowe
Kontroler IRC-2000 posiada 8 monitorowanych wejść linii dozorowych. Linie te służą do podłączenia czujnika stanu drzwi, przycisku lub detektora żądania wyjścia. Można również wykorzystać je do podłączenia różnego rodzaju czujek, które będą monitorowane przez system. Linie są 4-stanowe. Do wyboru jest 7 typów linii.
Wyjścia sterujące
Wyjścia sterujące, zlokalizowane po obu stronach modułu kontrolera, umożliwiają realizację kilku różnych funkcji. Kontroler posiada 8 wyjść - 4 typu przekaźnikowego oraz 4 typu tranzystorowego (tzw. „otwarty kolektor"). Każde wyjście może być wykorzystane na jeden z kilku sposobów:
- sterowanie zamkiem elektrycznym w kontrolowanych drzwiach,
- wyłączanie systemu alarmowego,
- restart zasilania modemu,
- współpraca z systemem automatyki budynku (włączanie/wyłączanie świateł, klimatyzacji itp.).
Szczególnie wygodna jest możliwość przypisania sterowania zamkiem elektrycznym wyjściu przekaźnikowemu lub tranzystorowemu, w zależności od obciążenia.
Porty komunikacyjne
Podstawowe porty komunikacyjne kontrolera:
- RS232 - służy do komunikacji pierwszego kontrolera na magistrali z programem nadzorczym na komputerze (do 15 m) lub do podłączenia modemu,
- RS485 - służy do podłączenia kontrolera do magistrali (do 1200 m).
Opcjonalnie kontroler może być wyposażony w moduł konwertera TCP/IP, umożliwiający podłączenie kontrolera bezpośrednio do sieci Ethernet. Jest to bardzo ciekawe rozwiązanie. Konwerter ma postać modułu montowanego na stałe bezpośrednio na dolnej krawędzi modułu kontrolera i po zamontowaniu stanowi jego integralną część.
Zasilacz buforowy
Zamontowany wewnątrz metalowej obudowy zasilacz buforowy, dzięki swojej wysokiej wydajności (2 A, 12 V DC) umożliwia zasilanie zarówno modułu kontrolera, jak również zamków sterowanych poprzez wyjścia przekaźnikowe. Obudowa posiada szereg otworów wentylacyjnych, a moduł kontrolera może pracować w temperaturze do +70°C. W związku z tym moduł zasilacza może zasilać nawet 2 zamki. Zasilacz wymaga transformatora sieciowego (50 VA, 16 V AC) oraz akumulatora (7 Ah, 12 V). Na oba te elementy jest miejsce wewnątrz metalowej obudowy.
Kontroler URC-2000
Nowy kontroler firmy RBH, o symbolu handlowym URC-2000, ma za zadanie rozszerzyć możliwości systemu o nowe funkcje oraz obniżyć koszty w przypadku większych systemów.
Jest to kontroler funkcjonalnie zbliżony do kontrolera IRC-2000. Oba kontrolery mają taki sam sposób adresowania i komunikacji, więc mogą pracować równocześnie na jednej magistrali. Zasadniczą różnicą pomiędzy nimi jest mniejsza o połowę liczba linii dozorowych i wyjść sterujących. Kontroler URC-2000 posiada również symetryczną konstrukcję modułu dla drzwi A i B. Dwie linie dozorowe dla każdych drzwi umożliwiają podłączenie czujnika stanu drzwi oraz przycisku wyjścia. Dla każdych drzwi jest do dyspozycji dwa wyjścia sterujące - jedno przekaźnikowe i jedno tranzystorowe do sterowania zamka elektrycznego i wyłączania alarmu. Jeden port komunikacyjny typu RS485 umożliwia dołączenie kontrolera do magistrali. Aby dołączyć do komputera magistralę zawierającą tego typu kontrolery, należy użyć zewnętrznego konwertera RS485/232, TCP lub zastosować jako pierwszy element na magistrali kontroler IRC-2000, który posiada zintegrowany konwerter.
Interesującym rozwiązaniem jest taka konstrukcja modułu URC-2000 (wymiary i otwory pod śruby mocujące), że pasuje on do wsporników w obudowie kontrolera IRC-2000. Ponieważ moduł posiada mniej wejść i wyjść (a co za tym idzie - mniejsze wymiary), we wspomnianej obudowie można zainstalować dwa takie moduły, zasilane z jednego wspólnego zasilacza. Każdy z kontrolerów URC-2000 może być doposażony w dwa moduły czytników wyjściowych EXITRDR, co oznacza, że taki zestaw może kontrolować cztery drzwi dwustronnie (8 czytników).
Producent oferuje również kontroler URC-2000 w postaci panelu do obudowy typu rack-19. Panel zawiera dwa moduły kontrolera, które są zamontowane tak, że wskaźniki LED oraz mikroprzełączniki są widoczne od frontu panelu (patrz zdjęcie). Jest to ciekawe rozwiązanie dla obiektów, w których urządzenia systemu KD muszą być szczególnie chronione.
| Zasilacz | zasilacz buforowy 12 V, 2 A |
| Zasilanie z akumulatora (poprzez zasilacz buforowy) | 12 V, 7 Ah |
| Wymiary modułu kontrolera | wys. 17 cm x szer. 12 cm |
| Wymiary obudowy | wys. 36 cm x szer. 30 cm x gr. 8 cm |
| Praca w zakresie temperatur | od 0° do 70°C |
| Typy czytników | zbliżeniowe, magnetyczne, biometryczne |
| Wejścia linii alarmowych | 8 wejść, NO/NC, 4 stanowe z rezystorami EOL (1 lub 2 rezystory) lub bez rezystorów |
| Odległości do czujników | 300 m (AWG22 – 0,33 mm2) |
| Wyjścia sterujące – programowane | 4 wyjścia przekaźnikowe, 2 A@30 V DC, zestyki bezpotencjałowe, 4 wyjścia, maks. 12 V DC, maks. 100 mA, otwarty kolektor |
| Wyjścia zasilające do czytników | 12 V, 100 mA, zabezpieczone |
| Porty komunikacyjne | RS232, RS485 |
| Szybkość komunikacji | 9600 do 56600 bps |
| Opcje komunikacyjne | połączenie bezpośrednie, sieć Ethernet, modem |
| Pamięć kart | 2000 szt. (rozszerzalna do 5000 szt.) |
| Pamięć zdarzeń | 1400 (FIFO) |
| Certyfikaty | CE, FCC, UL |
Tab. 1. Parametry kontrolera IRC-2000
Sterowanie windami
Oprócz funkcji analogicznych do tych oferowanych przez kontroler IRC-2000, nowy kontroler umożliwia realizację dodatkowych opcji. Dzięki wbudowanemu nowemu portowi umożliwia np. sterowanie windami. Realizacja tej funkcji odbywa się poprzez specjalny moduł zawierający 8 przekaźników. Moduł ELC-08 jest podłączony do zacisków nowego portu szyną komunikacyjną. Jeden kontroler URC-2000 może obsłużyć do 4 takich modułów. Oznacza to, że można sterować jedną kabiną windową, kursującą do maksymalnie 32 pięter lub dwoma kabinami windowymi, z których każda obsługuje do 16 pięter. Podobnie jak w innych tego typu rozwiązaniach, czytniki umieszcza się w kabinach wind, a moduły łączy się kablem równoległym i umiejscawia w pomieszczeniu sterującym windami.
Powyższy opis nie przedstawia oczywiście wszystkich funkcji i szczegółów. Zainteresowanych czytelników odsyłam jak zwykle do materiałów źródłowych, czyli do dokumentacji dostępnej na CD i na stronie http://www.aat.pl (w dziale Instrukcje KD RBH). Najlepszym rozwiązaniem jest zainstalowanie na własnym komputerze w pełni funkcjonalnej wersji testowej programu Intergra32, którą można otrzymać wraz z dokumentacją bezpłatnie w naszej firmie lub skopiować ze strony
http://www.aat.pl.
Zapraszam równocześnie do lektury kolejnych numerów Zabezpieczeń, w których zostanie zaprezentowany sprzęt do systemu Integra32.
Ryszard Sobierski
AAT-T
Zabezpieczenia 2/2006