Dlaczego układy napowietrzające są tak ważne? Przede wszystkim umożliwiają prawidłowe działanie systemu oddymiania, którego zadaniem jest usunięcie dymu z drogi ewakuacyjnej. Bardzo często element wykonawczy układu napowietrzającego musi być zarazem elementem systemu kontroli dostępu, ewakuacyjnym i przeciwpożarowym. Najczęściej są to drzwi zewnętrzne, które muszą być odpowiednio zaryglowane i chronić przed włamaniem. Jak jest w przypadku, w którym drzwi służące do napowietrzania są dwuskrzydłowe? Na to i inne pytania można znaleźć odpowiedzi w niniejszym artykule.
Cel stosowania układu napowietrzającego
Zadaniem układu napowietrzającego jest otwarcie drzwi napowietrzających po odebraniu sygnału sterującego z systemu oddymiania grawitacyjnego. Układ musi odryglować drzwi, a następnie je otworzyć. W przypadku drzwi dwuskrzydłowych otwarte muszą być kolejno skrzydła czynne i bierne. Cała operacja musi odbyć się w czasie nie dłuższym niż 60 s (zgodnie z wytycznymi normy EN-PN 12101-2 i rozporządzeniem 553 MSWiA z 27 kwietnia 2010 r.).
Cel stosowania systemu KD
System kontroli dostępu umożliwia dostęp do obszarów chronionych tylko osobom uprawnionym i ograniczenie dostępu nieuprawnionych użytkowników do określonych stref. Każdy system składa się przynajmniej z dwóch rodzajów urządzeń. Pierwszy rodzaj to urządzenia wejściowe, które stwierdzają żądania wejścia do chronionych stref (szyfratory, czytniki kart, czytniki biometryczne), a drugi to elementy wykonawcze służące do zamykania i otwierania przejść (rygle elektromagnetyczne, zamki elektryczne, elektrozaczepy, szlabany). Za pomocą oprogramowania zarządzającego użytkownik systemu może w łatwy sposób nadawać uprawnienia poszczególnym osobom, a także je zmieniać.
Cel stosowania drzwi ewakuacyjnych
Zgodnie z PN-EN 179 oraz PE-EN 1125 drzwi muszą się otworzyć w efekcie pojedynczej czynności mechanicznej skutkującej oddziaływaniem określoną siłą, nawet gdy wcześniej były poddane naciskowi wstępnemu. Dodatkowo, ze względów bezpieczeństwa, powinny być zabezpieczone przed wejściem osób niepowołanych oraz przed próbą włamania. Aby uzyskać te wymagane i wskazane właściwości, można zastosować odpowiedni element ryglujący, np. zamek elektromotoryczny Abloy Certa Public, który będzie współpracował z napędem w systemie napowietrzającym wyposażonym w przekaźnik NO.
Fot. 1. ABLOY CERTA – zamki elektromotoryczne
Napowietrzanie
Zamki Abloy dobrze spełniają funkcję otwierania drzwi napowietrzających ze względu na automatyczne odryglowanie drzwi przed rozpoczęciem pracy siłowników oraz automatyczne zaryglowanie po zakończeniu napowietrzania. Zamki te rozwiązują często napotykany problem z drzwiami dwuskrzydłowymi, który polega na tym, że skrzydło bierne jest ryglowane w górnej i dolnej części drzwi, a podczas napowietrzania oba skrzydła muszą zostać odblokowane automatycznie. Otwarcie zamka Abloy Certa Public jest inicjowane poprzez styk bezpotencjałowy – zwarcie styków w sterowniku zamka EA420. Sygnał otwarcia może być wysyłany równolegle poprzez system kontroli dostępu i system oddymiania grawitacyjnego.
Odblokowanie górnego zamka skrzydła biernego jest inicjowane poprzez zasilenie cewki tego zamka. Po zainicjowaniu pracy napędów napęd skrzydła czynnego przesyła sygnał otwarcia do sterownika zamka Abloy Certa Public. Napęd skrzydła biernego zamyka obwód zasilający górnego zamka skrzydła biernego. Czasy działania wbudowanych przekaźników NO napędów, jakie należy ustawić, to 15 s dla skrzydła czynnego i 25 s dla skrzydła biernego. W przypadku drzwi jednoskrzydłowych współpraca podzespołów funkcjonalnych jest taka sama jak w przypadku skrzydła czynnego.
Fot. 2. Zestaw zamka elektromotorycznego Abloy dla drzwi dwuskrzydłowych
Kontrola dostępu
Systemy kontroli dostępu i klucze elektroniczne kontrolują jedynie uprawnienia dostępowe i wejścia jako zdarzenia w systemie bez użycia dodatkowych elementów monitorujących. Zamki elektromotoryczne dostarczają o wiele więcej informacji o stanie drzwi za pośrednictwem sygnałów monitorujących. Zamek samoczynnie przetwarza informacje z systemów zabezpieczeń i sygnały alarmowe oraz przekazuje informacje o stanie rygla (wysunięty, zasunięty), otwarciu drzwi, celowym uszkodzeniu kabla, użyciu klamki od strony ewakuacyjnej czy otwarciu drzwi za pomocą klucza. W kontroli dostępu głównym i istotnym parametrem jest wytrzymałość mechaniczna zamka. Dzięki temu, że po zamknięciu drzwi automatycznie się zatrzaskują (funkcja samoryglowania), wytrzymałość mechaniczna zamka sięga nawet 4000 kg. Często w przypadku zastosowania innych rozwiązań, takich jak zwory elektromagnetyczne czy elektrozaczepy, nie jest możliwe osiągnięcie nawet jednej dziesiątej tej wartości. Drzwi napowietrzające są często drzwiami zewnętrznymi, które powinny być solidnie zabezpieczone, co wynika chociażby z warunków ubezpieczenia. Drzwi antywłamaniowe mają być przede wszystkim solidnie ryglowane. Jeśli elementami ryglującymi są zwory lub elektrozaczepy nie jest możliwe spełnienie tego wymagania i jednoczesne zapewnienie automatycznego napowietrzania po otrzymaniu sygnału z systemu oddymiania.
Rys. 1. Sterowanie układem zamka Abloy i napędu napowietrzającego
Bezpieczeństwo
W wielu przypadkach drzwi muszą spełniać wiele wymagań jednocześnie. Pełnią one rolę drzwi przeciwpożarowych i ewakuacyjnych, a jednocześnie służą do napowietrzania. Zamki elektryczne Abloy zapewniają otwarcie mechaniczne za pomocą klamki bądź dźwigni antypanicznej. Działają we wszystkich okolicznościach, niezależnie od rodzaju systemu zarządzania czy napięcia zasilania. Spełniają wymagania norm ewakuacyjnych EN179 i EN1125 oraz przeciwpożarowej EN1634-1. Gwarantują bezproblemowe wyjście w przypadku zagrożenia, więc można w nie wyposażyć drzwi ewakuacyjne i jednocześnie przeciwpożarowe.
Kamil Więckowski
ASSA ABLOY Poland