Monitoring wizyjny online zdefiniowany jako VSaaS (Video Surveillance as a Service) był według ISM Research najszybciej rozwijającą się usługą w 2010 roku. Prawdopodobnie tak samo będzie w kolejnych latach. Głównym argumentem przemawiającym za tym stwierdzeniem jest to, że usługa narodziła się jako wynik trzech głównych trendów rozwojowych, wcześniej przewidzianych przez ISM Research, czyli: szybkiego rozwoju kamer IP, szybkiego rozwoju programów zajmujących się zarządzaniem strumieniami wizyjnymi VMS (Video Management Software) oraz uruchomienia usług umożliwiających pracę w tzw. „Chmurze” (Cloud Computing).
Inny model biznesowy – monitoruj się sam
Fot. 1. Zdjęcie przykładowej kamery IP firmy Axis serii M10 (fot. Axis)
Główną ideą VSaaS jest udostępnienie klientowi końcowemu usług monitoringu wizyjnego, do tej pory zarezerwowanych dla wyspecjalizowanych firm. W przypadku VSaaS klient, który chciałby mieć możliwość obserwacji zdarzeń w obiekcie, nie musi już inwestować w specjalistyczne rejestratory, macierze dysków czy kamery przemysłowe. Może kupić kamerę IP wraz z dostępem do aplikacji sieciowej pozwalającej na podgląd i rejestrację zdarzeń, podłączyć tę kamerę samodzielnie do zasilania oraz do sieci Internet, zalogować się na stronę dostawcy usług i rozpocząć przeglądanie obrazów z zamontowanych kamer.
Idea VSaaS spodoba się zarówno obecnym użytkownikom systemów CCTV, jak i klientom, którzy dopiero rozważają skorzystanie z nich. Oprócz bowiem małych punktów handlowych i gastronomicznych, w których do tej pory najczęściej były stosowane te systemy, można będzie z powodzeniem instalować je w mieszkaniach i domach jednorodzinnych. Stanie się to możliwe ze względu na niższy koszt systemu (klient inwestuje tylko w kamery), dużą elastyczność montażu (wykorzystanie istniejącej sieci komputerowej lub sieci WiFi) oraz możliwość korzystania z wielu wbudowanych funkcji (czujek ruchu, toru dźwiękowego, lokalnej pamięci flash).
Należy się spodziewać, że w Polsce rozwiązanie VSaaS będą promować głównie firmy zajmujące się monitorowaniem alarmów, operatorzy telekomunikacyjni oraz instalatorzy i integratorzy. Obecnie możemy brać przykład z innych krajów UE (takich jak Wielka Brytania, Holandia, Hiszpania, Niemcy), w których dostawcy usług obsługują już nawet po 30 tysięcy kamer. Podobnie jak w Wielkiej Brytanii mogą również powstać dedykowane centra monitoringu wizyjnego RVRC (Remote Video Response Centre). W części krajów UE (Wielkiej Brytanii, Holandii i Hiszpanii) rozwój monitoringu wizyjnego jest dodatkowo promowany przez ustawodawców, którzy w tych krajach w ramach walki z fałszywymi alarmami podjęli decyzję o stosowaniu weryfikacji wizyjnej w przypadku przyłączania systemów alarmowych do systemu monitoringu.
Usługi wykorzystujące VSaaS są skierowane głównie do odbiorców z rynku masowego. Rozwiązanie jest przeznaczone dla obiektów, w których będą zamontowane maksymalnie cztery kamery. Szczególnie istotne są łatwość korzystania z systemu (dostęp przez stronę internetową) oraz możliwość obsługi wielu lokalizacji w jednym oknie. W związku z taką charakterystyką klientów inny będzie również model sprzedaży, a opisane poniżej rozwiązania będą oferowane w sklepach internetowych oraz sklepach z elektroniką, czyli miejscach, w których użytkownik końcowy może sam dokonać zakupu.
Kamery IP – OneClick Connection
Model sprzedaży ukierunkowany na klienta masowego wymusza również inne podejście do montażu i uruchomienia kamer. W przypadku usług VSaaS najlepiej sprawdzają się kamery przygotowane do samodzielnego uruchomienia. Kamery te często są wstępnie skonfigurowane i łączą się z dedykowanym serwerem; użytkownik końcowy ma tylko ustawić je we właściwym miejscu, podłączyć zasilanie oraz zapewnić dostęp do Internetu. Połączenie z Internetem można wykonać przewodowo lub przez wbudowany moduł WiFi. Instalacja jest tak prosta, że często kamery te określa się mianem One Click Connection.
Rys. 1. Przykład idei VsaaS
Wiele osób zada sobie pytanie, czy kamery przeznaczone do samodzielnego montażu to jeszcze ochrona. Jednak po bliższym zapoznaniu się z tematem większość wątpliwości znika. Tego typu kamery są produkowane przez największych dostawców rozwiązań IP w branży zabezpieczeń, takich jak: Axis, Panasonic, Sony. Dostępne są również u innych producentów, coraz lepiej rozpoznawalnych, jak: Vivotec, Brickcom, Acti, D-link i wielu innych.
Kamery te bardzo często są wyposażone we wbudowaną pamięć flash (do 32 GB), zintegrowaną czujkę ruchu, promiennik światła, mikrofon i głośnik oraz możliwość uruchomienia algorytmu analityki w kamerze, tak aby ograniczyć liczbę transmisji zdalnych powiadomień o zdarzeniach.
Klienci, którzy niedawno zainwestowali w kamery analogowe, nie muszą zmieniać całego systemu. Specjalnie dla nich pojawiły się kodery IP, które zamieniają analogowy sygnał wizyjny na postać cyfrową i pozwalają na komunikację wykorzystującą ten protokół.
Hosting wizyjny
Najważniejszym elementem usługi VSaaS jest platforma informatyczna, która pozwala na archiwizację zdarzeń z wielu tysięcy kamer jednocześnie, umożliwia zdalny dostęp do obrazu w trybie online oraz zdalne przeglądanie archiwum zdarzeń przez dziesiątki tysięcy klientów.
Wiąże się to z przygotowaniem serwerowni, która z jednej strony ma odpowiednio dobraną pojemność dysków przeznaczonych do archiwizacji danych, a z drugiej strony jest wyposażona w przyłącze teleinformatyczne o przepustowości pozwalającej na rejestrację zdarzeń wizyjnych z podłączonych kamer, obserwację w trybie online obrazów z kamer oraz przeglądanie archiwum.
Fot. 2. Przykład aplikacji VSaaS (fot. Cameramanager)
Przy tworzeniu takiej serwerowni trzeba wziąć pod uwagę następujące kwestie: ciągłość działania (niezbędna jest rezerwowa serwerownia i kilku dostawców usług internetowych), bezpieczeństwo dostępu do danych znajdujących się na serwerze, odporność na dużą liczbę wywołań strony internetowej oraz skalowalność systemu (przygotowanie się na wzrost zapotrzebowania na pasmo sieciowe i przestrzeń dyskową wraz ze wzrostem liczby klientów).
Właśnie do tego celu idealnie nadają się profesjonalne centra danych, które wynajmują (hostują) serwery, przestrzeń dyskową, pasmo oraz zajmują się obsługą i wsparciem technicznym infrastruktury. W przypadku dużych centrów danych, które pracują w tzw. „Chmurze”, dostępnych jest wiele rozproszonych po świecie serwerowni. W tak niezawodną i skalowalną infrastrukturę nie jest w stanie zainwestować żadna firma – z tego względu popularny stał się też hosting.
Rys. 2. Przykład idei hostingu wizyjnego
Usługi dodane
Fot. 3. Zdjęcie przykładowej kamery z opcją prywatności (fot. Panasonic)
Klienci, którzy zakupią kamerę i usługę VSaaS, uzyskują dostęp do narzędzi znajdujących się na serwerze u dostawcy usługi. Mogą administrować danymi kontaktowymi, zdalnie konfigurować opcje kamery oraz obserwować obraz z kamery online.
Klienci bardziej wymagający mogą wykupić dodatkowe licencje pozwalające na zdalną rejestrację zdarzeń na serwerze dostawcy usługi, na tworzenie harmonogramów czuwania systemu oraz na konfigurowanie powiadomień e-mailem lub MMS-em dotyczących zdarzeń wizyjnych.
Nowością wśród tego typu usług są funkcje analizy obrazu, takie jak licznik klientów, wirtualny płot itp. Funkcje analizy obrazu są konfigurowane w różny sposób w zależności od rodzaju chronionego obiektu (magazyn, punkt kasowy, ogrodzenie domu itp.).
Ogniwem łączącym usługi VSaaS ze zwykłym systemem monitorowania są reakcje grup interwencyjnych agencji ochrony. W takim przypadku oprogramowanie VSaaS jest integrowane poprzez dedykowany interfejs z programem stacji monitorowania, aby w przypadku alarmu wyświetlać obraz z kamery, która wygenerowała alarm. W przypadku kamer IP wykorzystywane są dwa strumienie wizji: pierwszy transmituje aktualny obraz sytuacji w obiekcie, a drugi pozwala stwierdzić, w jakiej sytuacji wywołany był alarm (tzw. prealarm).
Prywatność
Klient, który zdecyduje się na usługi interwencyjne agencji ochrony, musi udostępnić obraz z kamer stacji monitorowania. W takiej sytuacji rodzi się wiele pytań dotyczących prywatności chronionych osób. Część kamer jest wyposażonych w przycisk prywatności (tzw. Madonna button), który powoduje, że na żądanie klienta kamera jest odłączana. Oczywiście można tak skonfigurować kamerę, aby w momencie załączania systemu w dozór obraz z kamer stawał się dostępny dla stacji monitorowania, a w momencie gdy system jest wyłączony, takiego dostępu nie było.
Mobilność
Korzystanie z monitoringu wizyjnego online na bazie kamer IP pozwala na dużą swobodę dostępu do kamer zainstalowanych w chronionych obiektach. Obraz z kamer można obserwować lokalnie na komputerze lub zdalnie przez Internet. W takim przypadku dostępne są dwa rozwiązania: komputery osobiste oraz urządzenia przenośne.
Mobilność rozwiązania jest szczególnie istotna, gdy klient nadzoruje kilka lub kilkanaście obiektów w różnych lokalizacjach i chciałby sprawdzić, czy np. pracownicy punktualnie otworzyli jego sklepy. Wtedy może zdalnie połączyć się z systemem i uzyskać dostęp do różnych kamer. Najistotniejsze jest to, że osoba nadzorująca system nie jest przywiązana do jednego miejsca – może się połączyć z podlegającymi jej kamerami nawet podczas kontroli dowolnego obiektu (oczywiście pod warunkiem, że jest w zasięgu sieci 3G lub WiFi).
Podsumowanie
Usługa VSaaS może wydawać się mało profesjonalna, gdyż przy pierwszym kontakcie ma się wrażenie, że zastosowane kamery wyglądają jak kamery internetowe, a korzystanie z wynajętych serwerów może podważać wyuczone zasady bezpieczeństwa. Jednakże po bliższym zapoznaniu się z rozwiązaniami okazuje się, że kamery są w pełni profesjonalne, a zdarzenia wizyjne przechowywane w tych samych centrach danych, w których obsługiwane są dane finansowe wielu strategicznych instytucji.
Dużą zaletą rozwiązań VSaaS są nowe funkcje pozwalające na zdalną archiwizację zdarzeń wizyjnych (co jest szczególnie przydatne w momencie kradzieży). Istotne są funkcje analizy obrazu, które mogą być uruchamiane na serwerze lub w kamerze (aby ograniczyć ilość transmisji). Ważne są opcje związane z generowaniem alarmów, gdyż mamy tu do czynienia z alarmami aktywowanymi za pomocą dźwięków (np. nadzór nad niemowlętami i małymi dziećmi), przez wizyjne detektory ruchu, a także wbudowane bądź przyłączone czujki.
Najbliższe lata pokażą, czy usługa się przyjmie w Polsce, ale ze względu na wzrastającą liczbę usługodawców uważam za wysoce prawdopodobne, że zdominuje ona rynek masowy. Dodatkowo kryzys i związane z nim ograniczenia nakładów na ochronę mogą powodować, że część klientów będzie wybierała rozwiązanie VSaaS ze względów ekonomicznych.
Daniel Kamiński
OCHRONA JUWENTUS
Zabezpieczenia 1/2012