Żywioły stawiają przed człowiekiem nowe wyzwania, zaś rozwój myśli technicznej pozwala na coraz efektywniejszą i bezwzględną walkę z nimi. Jeszcze niedawno niezwykle groźne pożary pustoszyły niemal połowę Europy. Spowodowane one były warunkami klimatycznymi, nieuwagą człowieka, a przede wszystkim brakiem odpowiedzialności. Bez wątpienia uświadamiają nam jedno - jak groźnym żywiołem staje się ogień.
Gdy liczy się bezpieczeństwo
Firma Vision Systems, chcąc skutecznie walczyć z pożarami i ich nieodwracalnymi skutkami, opracowała system bardzo wczesnej detekcji dymu. Uwieńczeniem tych prac jest produkt o nazwie VESDA (Very Early Smoke Detection Apparatus). System VESDA jest jak czuły nos, wykrywający dym, zanim stanie się on realnym zagrożeniem pożarowym. Wykrycie zagrożenia pożarowego z niemal kilkunastogodzinnym wyprzedzeniem pozwala nie dopuścić do powstania pożaru, chroniąc tym samym wszystko, co stanowi dla człowieka wartość.
Wczesna detekcja dymu możliwa jest jedynie przy wykryciu wzrostu zagęszczenia dymu o wartość niewiele większą niż stałe tło. Idealnym rozwiązaniem jest zaadaptowanie urządzenia do otoczenia, przystosowanie jego parametrów pracy do wymagań użytkownika i tym samym zapewnienie całkowitej ochrony zabezpieczonych obiektów. Powyższe wymagania spełnia bez wątpienia system VESDA.
Budowa systemu VESDA
Sercem systemu VESDA jest detektor. Składa się z laserowej głowicy detekcyjnej, karty procesorowej, karty terminalowej, pompy ssącej, filtra, kolektora i obudowy. Zintegrowanym wyposażeniem może być wyświetlacz, programator, interfejs komputerowy, karta przekaźnikowa lub dodatkowa pompa czy filtr.
Urządzenia peryferyjne w postaci zdalnego wyświetlacza czy programatora stanowią opcjonalne wyposażenie systemu. Spełniają one jednak bardzo ważną rolę w pracy całego układu. Możliwość wizualizacji pracy detektora zapewni nam wyświetlacz, a parametry pracy możemy zmienić, wykorzystując programator. System złożony z wielu urządzeń pracujących w sieci VESDAnet możemy konfigurować jednym programatorem.
Standardowa instalacja ssąca składa się z rur PCV z nawierconymi otworami ssącymi, zawieszonych nad dozorowanym obszarem. Sposób prowadzenia instalacji wynika z przepisów i zasad zawartych w podręczniku projektanta. Jej zaletą jest bardzo prosty montaż oraz niewielki jego koszt, co skutecznie zachęca do stosowania tego systemu. Ponadto konfiguracja i uruchomienie nie stanowi też problemu dla doświadczonego montera.
Zasada działania systemu VESDA
Powietrze dostarczane do detektora poddawane jest analizie na obecność cząstek dymu w nim zawartych. Elementem napędowym tego procesu jest pompa ssąca, która zasysa powietrze poprzez sieć rurek ssących (głównych i kapilarnych), podłączonych do zbiorczego kolektora wlotowego. Rurki posiadają otwory ssące, dzięki którym zasysane jest powietrze. Ważnym elementem jest dwukomorowy filtr, zatrzymujący nawet najmniejsze cząstki mechaniczne zawarte w badanym powietrzu. Specjalna konstrukcja układu zasysającego i filtrującego powietrze pozwala na 10-letnią pracę urządzenia bez konieczności kalibracji głowicy detektora.
Zastosowanie systemu VESDA
Dzięki unikatowym właściwościom system VESDA możemy stosować tam, gdzie szczególne wymagania i trudne warunki wykluczają zamontowanie konwencjonalnego systemu przeciwpożarowego. Urządzenie to może być nawet tysiąc razy czulsze od standardowych czujek punktowych. Detektor VESDA ma możliwość regulowania czułości w zakresie do 0,005% do 20% zaciemnienia powietrza na metr. Ponadto dzięki instalacji ssącej układ odporny jest na silne przepływy powietrza wywołane przez wentylację lub klimatyzację, niskie i wysokie temperatury (od -20°C do +60°C), wysoką wilgotność (od 10% do 95%) oraz wszelkiego rodzaju zakłócenia elektromagnetyczne.
Wykres działania wczesnej detekcji dymu
Spośród wielu zastosowań należy wymienić najbardziej charakterystyczne miejsca, w których montowany jest system VESDA. Są to przede wszystkim pomieszczenia telekomunikacyjne, elektrownie, laboratoria, serwerownie, pokoje komputerowe, linie produkcyjne, magazyny wysokiego składowania, rozdzielnie prądu, chłodnie, tunele kablowe, windy, atria, a także np. budynki zabytkowe, teatry, biura.
Przykładem zastosowania systemu może być ochrona central telefonicznych jednego z wiodących operatorów telefonii komórkowej, w których VESDA chroni zgromadzony sprzęt i niezwykle cenne informacje, gwarantując tym samym ciągłość usług telekomunikacyjnych. Tego typu pomieszczenia charakteryzują się szczególnymi warunkami, wymuszając stosowanie wyspecjalizowanych urządzeń, odpornych na silne przepływy powietrza, zapewniając przy tym bardzo wczesną detekcję dymu oraz możliwość lokalizacji zagrożenia.
Równie dobrym przykładem jest ochrona urządzeń elektroenergetycznych, do których dostęp jest znacznie ograniczony. W tym przypadku bezpotencjałowa sieć rurek ssących, prowadzona na zewnątrz urządzenia, podłączona do detektora, chroni sprzęt, kontrolując powietrze wypływające z kratek systemu wentylacji i chłodzenia. Dodatkowym zabezpieczeniem są rurki kapilarne wprowadzane do wewnątrz urządzenia, zasysające powietrze nawet w przypadku awarii elementów układu wentylacji. Taką aplikacją jest system VESDA, zainstalowany na dźwiękochłonnych obudowach bloków turbogeneratorów prądu w jednej z elektrowni. Ciekawostką jest pionierskie zastosowanie systemu VESDA do ich zabezpieczenia, jak i same dźwiękochłonne obudowy opracowane przez polskich inżynierów.
System VESDA dostępny jest w trzech podstawowych grupach przystosowanych do różnych zastosowań: VESDA LaserPLUS, VESDA LaserCOMPACT, VESDA LaserSCANNER. Modułowa budowa umożliwia konfigurację układu z możliwie największą optymalizacją kosztów.
VESDA, mogąca pracować prawie w każdych, nawet najtrudniejszych, warunkach, jest gwarancją bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej, a każda złotówka zainwestowana w bardzo wczesną detekcję dymu zapewnia spokojny sen.
Na zakończenie warto wspomnieć, że wszystkie urządzenia systemu VESDA posiadają certyfikaty Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej, co bez wątpienia jest potwierdzeniem wysokich walorów użytkowych i jakości systemu.
Mariusz Konik
Vision Polska
Zabezpieczenia 6/2006