Systemy sygnalizacji pożarowej marki Bosch

Kompletna oferta modułów wejść/wyjść instalowanych w pętlach dozorowych

Do głównych zadań systemu sygnalizacji pożarowej (SSP) należy wczesne wykrywanie, sygnalizowanie i alarmowanie o pożarze. Współczesne budynki, wyposażone między innymi w skomplikowane urządzenia automatyki, klimatyzacji i wentylacji, stawiają jednak przed systemami sygnalizacji pożarowej również inne zadanie, jakim jest realizacja skomplikowanego scenariusza pożarowego, zapisanego przez projektanta w tabeli wysterowań. W rezultacie centrala sygnalizacji pożarowej realizuje liczne funkcje z zakresu wysterowań oraz monitorowania urządzeń zewnętrznych. Interfejsem pomiędzy SSP a urządzeniami zewnętrznymi są najczęściej instalowane w pętlach dozorowych moduły wejść i wyjść. Dlatego z punktu widzenia elastyczności systemu niezmiernie ważne jest, aby projektant miał do dyspozycji dużą gamę modułów, które mógłby wykorzystać w celu umożliwienia realizacji nawet najbardziej skomplikowanego scenariusza pożarowego. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, co w tym zakresie ma do zaoferowania Bosch. Zawarte tu informacje jedynie zarysowują możliwości naszych urządzeń i mają charakter wyłącznie poglądowy. Osoby zainteresowane tematem mają możliwość pogłębienia wiedzy podczas regularnych szkoleń technicznych, organizowanych w siedzibie firmy Robert Bosch w Warszawie

Moduły serii 420 cechuje duża różnorodność, którą Bosch osiągnął dzięki podziałowi modułów w zależności od funkcji, jaką mają spełniać, a także sposobu instalacji. W ofercie znajdują się moduły przeznaczone do sterowania, monitorowania, przyłączania linii sygnalizatorów czy innych elementów konwencjonalnych. Jeżeli zastosujemy podział zależny od sposobu instalacji, możemy wyróżnić moduły w obudowie podtynkowej, moduły przeznaczone do szyny DIN lub wybrać montaż ścienny czy wbudowany. Moduły monitorujące i sterujące, wykorzystywane do sterowania różnymi urządzeniami automatyki pożarowej, występują również w różnych konfiguracjach wyjść sterujących i wejść monitorujących, począwszy od modułów jednowyjściowych i dwuwejściowych, a skończywszy na modułach wyposażonych w osiem dowolnie programowalnych wyjść przekaźnikowych lub osiem wejść monitorujących. Wszystkie moduły, podobnie jak inne urządzenia systemów sygnalizacji pożarowej, posiadają wymagane certyfikaty europejskie CDP lub polskie CNBOP.

Standardem, który obejmuje również moduły serii 420, jest w przypadku SSP marki Bosch wyposażenie wszystkich urządzeń instalowanych w pętlach dozorowych w zintegrowane obustronne izolatory zwarć. Nowe moduły mają również obrotowe przełączniki umożliwiające ręczne adresowanie, oczywiście przy zachowaniu dostępnej do tej pory możliwości automatycznego adresowania z poziomu centrali. Jest to funkcja ciesząca się dużym uznaniem wśród instalatorów SSP, ponieważ umożliwia dodatkową metodę identyfikacji elementów na pętlach dozorowych. Niewątpliwym atutem jest możliwość stosowania kabla nieekranowanego przy tworzeniu pętli dozorowych (odporność na zakłócenia przetestowana w laboratorium CNBOP), a także zainstalowania do 254 elementów w pętli.

Moduły wejściowe o dowolnie programowalnym kryterium zadziałania wejścia

Rodzinę modułów tej serii zapoczątkował moduł FLM-420-I2. Urządzenie to posiada dwa indywidualnie programowalne wejścia monitorujące stany różnego rodzaju urządzeń zewnętrznych. Często na etapie projektowania systemu trudno jest określić, jakiego rodzaju sygnału (np. NC, NO) czy wartości rezystancji lub napięcia można spodziewać się pomiędzy monitorowanym urządzeniem a modułem wejść. Moduł FLM-420-I2 jest urządzeniem uniwersalnym, bez względu na rodzaj sygnału. Kryterium zadziałania jego wejścia jest dowolnie definiowalne z poziomu centrali sygnalizacji pożarowej.

Moduły wyjściowe o dużej obciążalności styku

Typowe dostępne na rynku rozwiązania zapewniają obciążalność styku wyjściowego w zakresie około 2 A/30 VDC. Najczęściej jest to wartość wystarczająca, lecz zdarzają się również wysterowania, których realizacja wymaga wykorzystania wyjścia o większej obciążalności. W przypadku oferty firmy Bosch projektant może skorzystać z możliwości modułu FLM-420-RHV, który zapewnia dwa indywidualnie programowalne wyjścia o obciążalności 10 A/230 VAC. Bardzo przydatna w przypadku tego urządzenia jest również funkcjonalność wejścia zwrotnego, pozwalająca na monitorowanie czy wysterowanie urządzenia w taki sposób, aby zadziałało w przewidywanym czasie, odliczanym od momentu zmiany stanu wyjścia modułu FLM-420-RHV.

Moduły wielowyjściowe i wielowejściowe

Modułem doskonale sprawdzającym się w obiektach, w których występuje bardzo duża liczba sterowań, jest FLM-420-RLV8-S, który posiada osiem indywidualnie programowalnych wyjść przekaźnikowych. Zastosowanie modułu wielowyjściowego pozwala na ograniczenie liczby elementów na pętlach, obniża koszty systemu i oszczędza czas instalatora. W przypadku, gdy konieczne jest monitorowanie stanu dużej liczby urządzeń zewnętrznych, znajduje zastosowanie wielowejściowy moduł monitorujący FLM-420-I8R1-S, posiadający osiem indywidualnie programowalnych wejść i dodatkowo jedno wyjście przekaźnikowe. Kryterium zadziałania jego wejść (np. NC, NO, wartość rezystancji) jest dowolnie definiowalne z poziomu centrali sygnalizacji pożarowej.

Moduł dwóch wejść i jednego wyjścia – najbardziej popularne rozwiązanie

Chyba najbardziej typowe zastosowanie modułów monitorująco-sterujących to wysterowanie pojedynczego urządzenia zewnętrznego z możliwością monitorowania jego stanu przy wykorzystaniu dwóch wejść. W ofercie firmy Bosch najczęściej stosowany w tym celu jest moduł FLM-420-RLE, który zapewnia jedno bezpotencjałowe wyjście przekaźnikowe i dwa monitorowane indywidualnie programowalne wejścia. Linie wejściowe mogą być konfigurowane zupełnie niezależnie od linii wyjściowej lub jedna z nich może zostać wykorzystana jako tak zwane wejście zwrotne, umożliwiające sprawdzenie, czy w zadeklarowanym czasie, liczonym od momentu aktywacji wyjścia, zewnętrzne urządzenie rzeczywiście zadziałało.

Moduły zapewniające wyjścia typu „otwarty kolektor”

Wszystkie opisane powyżej moduły zapewniają bezpotencjałowe wyjścia przekaźnikowe. Oferta firmy Bosch zawiera jednak dodatkowo szeroką gamę modułów z wyjściami typu „otwarty kolektor” (OC). Jest to wprawdzie rozwiązanie znacznie mniej upowszechnione na rynku polskim, ale może być z powodzeniem stosowane i wydaje się warte spopularyzowania. Wychodząc z tego założenia, poniżej zamieszczamy informacje o dwóch wybranych z dostępnej oferty modułach z wyjściami typu OC.

FLM-420-O8I2 to moduł zapewniający osiem indywidualnie programowalnych wyjść typu OC i dwa monitorowane wejścia. Wyjścia typu OC są tu galwanicznie odseparowane od pętli dozorowej, a ich obciążalność wynosi 700 mA. Dlatego moduł FLM-420-O8I2, podobnie jak FLM-420-RLV8, może być wykorzystywany jako wielowyjściowy moduł sterujący we wszystkich aplikacjach, w których wymagana obciążalność styku nie przekracza 700 mA. Ponadto zaletą tego urządzenia są dwa dodatkowe wejścia, które, podobnie jak w przypadku FLM-420-I2, pozwalają na dowolne definiowanie kryterium ich zadziałania z poziomu centrali sygnalizacji pożarowej.

LM-420-O1I1 to moduł zapewniający jedno wyjście typu OC i jedno monitorowane wejście. Parametry wejścia i wyjścia są tu identyczne jak w przypadku FLM-420-O8I2. Galwaniczne odseparowanie od pętli dozorowej oraz obciążalność 700 mA sprawiają, że FLM-420-O1I1 znajdzie zastosowanie wszędzie tam, gdzie zachodzi potrzeba wysterowania pojedynczego urządzenia zewnętrznego i monitorowania jego stanu.

Pętlowe sterowniki sygnalizatorów

Moduły instalowane w pętlach dozorowych systemów sygnalizacji pożarowej to nie tylko wspomniane wcześniej interfejsy wejść i wyjść. Przy zachowaniu określonych zasad projektowania możliwe jest również przyłączanie sygnalizatorów akustycznych i optycznych do sterowników będących elementami pętli dozorowej. Przykładem może tu być moduł FLM-420-NAC. Parametry i możliwości programowania tego urządzenia sprawiają, że zapewnia ono pełną funkcjonalność sterownika sygnalizatorów bez konieczności prowadzenia kabla o określonej odporności ogniowej z centrali sygnalizacji pożarowej aż do miejsca instalacji sygnalizatora. FLM-420-NAC jest bowiem instalowany w sąsiedztwie sygnalizatorów, będąc elementem pętli dozorowej prowadzonej kablem uniepalnionym (np. YnTKSY). Kabel o odporności ogniowej jest w takim przypadku wymagany jedynie na krótkim odcinku pomiędzy zasilaczem a sterownikiem sygnalizatorów oraz pomiędzy sterownikiem a sygnalizatorami. Zgodnie z obowiązującymi wymaganiami linia sygnalizacyjna zapewniana przez FLM-420-NAC jest oczywiście monitorowana ze względu na możliwe zwarcia lub przerwy. Odbywa się to na zasadzie kontrolowania rezystancji linii (rezystor końca linii na ostatnim sygnalizatorze w linii) i aktywacji sygnalizatorów w wyniku zmiany polaryzacji na właściwą w momencie zadziałania. Sposób przyłączenia sterownika FLM-420-NAC i zasadę jego działania w bardziej szczegółowy sposób przestawia rys. 1.
Warto również wspomnieć o dodatkowej zalecie sterowników FLM-420-NAC, którą jest synchronizacja dźwięku przyłączonych do nich sygnalizatorów. Instalowane w ramach pętli dozorowej sterowniki, aktywując kolejne linie sygnalizacyjne, synchronizują moment ich załączenia z dokładnością rzędu 3 ms. Jest to unikatowa funkcja, o której zaimplementowaniu wielu producentów niestety zapomina.

Moduły linii bocznych konwencjonalnych

Podstawą systemów sygnalizacji pożaru jest adresowalna pętla dozorowa. Często w rzeczywistych instalacjach zachodzi jednak potrzeba integracji specjalistycznych systemów detekcji, które produkowane są przez innych producentów. Przykładem mogą być tutaj systemy zasysania i próbkowania dymu lub liniowe czujki termiczne. Adresowalny system sygnalizacji pożarowej powinien umożliwiać przyłączenie takich urządzeń, zapewniając w tym celu dedykowane i monitorowane wejścia pożarowe. W przypadku oferty firmy Bosch rozwiązaniem jest moduł linii bocznych konwencjonalnych FLM-420-CON. Urządzenie to posiada dwa pożarowe wejścia linii bocznych konwencjonalnych, z których każde jest indywidualnie programowalne. W celu zapewnienia możliwości przyłączenia jak najszerszej gamy systemów konwencjonalnych kryterium zadziałania wejścia jest tu dowolnie konfigurowane z poziomu centrali sygnalizacji pożarowej. Dzięki temu FLM-420-CON nie tylko umożliwia przyłączenie specjalistycznych systemów detekcji, ale również jest doskonałym rozwiązaniem w przypadkach zamiany w obiektach istniejących już systemów konwencjonalnych na nowe, adresowalne. Z przyczyn ekonomicznych taka zamiana jest często realizowana w kilku etapach obejmujących kolejne części systemu i w okresie przejściowym konieczne jest zapewnienie możliwości współpracy starych urządzeń konwencjonalnych z nowym systemem.

Wiele zintegrowanych specjalistycznych systemów detekcji charakteryzuje się dużym poborem prądu i w związku z tym wymaga doprowadzenia dodatkowego zasilania. Moduł linii bocznej konwencjonalnej FLM-420-CON pozwala na doprowadzenie zasilania do urządzeń za jego pośrednictwem. Takie rozwiązanie umożliwia monitorowanie stanu zasilacza zewnętrznego i wyświetlanie komunikatów o jego ewentualnej awarii na ekranie centrali sygnalizacji pożarowej. Oprócz dwóch wyjść komunikacyjnych do urządzeń konwencjonalnych moduł posiada dwa wyjścia zasilające, każde o wydajności 200 mA (możliwe jest podwojenie tej wartości w przypadku wykorzystania tylko jednego z wyjść).

Bosch Security Systems

Zabezpieczenia 2/2009