Relacja z seminarium PIAP "Monitorowanie i wspomaganie bezpieczeństwa"
8 stycznia 2008 roku w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów (PIAP) w Warszawie odbyło się seminarium pt. „Monitorowanie i wspomaganie bezpieczeństwa”, poświęcone rozwiązaniom systemów monitorowania i wspomagania bezpieczeństwa w ruchu granicznym oraz międzynarodowym transporcie drogowym i kolejowym. Podstawą tych rozwiązań są prace, realizowane przez PIAP w następujących projektach międzynarodowych:
– STABORSEC (Standards for Border Security Enhancement),
– TRIPS (Transport Infrastructure Protection System),
– RIPCORD-ISEREST (Road Infrastructure Safety Protection – Core Research and Development for Road Safety in Europe.
W prezentacjach, których autorami byli pracownicy PIAP: Artur
Wieczyński, Arkadiusz Perski, Piotr Szynkarczyk i Małgorzata Baczyńska
oraz Piotr Pęksa z samodzielnego Pododdziału Antyterrorystycznego
Policji w Poznaniu, omówiono, na przykładach realizowanych projektów,
podstawowe zagrożenia bezpieczeństwa i sposoby ich detekcji oraz
neutralizacji. Seminarium prowadził Stanisław Kaczanowski – Zastępca
Dyrektora ds. Badawczo-Rozwojowych instytutu. Pierwsze dwa projekty
omówił Artur Wieczyński, a ostatni – Arkadiusz Perski.
Projekt STABORSEC, który ma zakończyć się w lipcu br.,
jest poświęcony standardom, dotyczącym zwiększenia bezpieczeństwa
granic. Jest prowadzony przy współudziale różnych instytucji
europejskich, w tym służb granicznych Wielkiej Brytanii i Malty, które
wnoszą swoje cenne doświadczenia dotyczące bezpieczeństwa granic
morskich. Celem projektu jest ocena stanu standaryzacji działań służb
granicznych Unii Europejskiej, zarówno pod względem urządzeń, jak i
procedur. Przewidywane rezultaty prowadzonego projektu obejmują m.in.
stworzenie listy istniejących standardów, dotyczących ochrony granic,
dokonanie oceny zakresu niezbędnych zmian i uzupełnień tych standardów
oraz określenie technologii, służących do zapewnienia bezpieczeństwa
granic, do czego przewiduje się wykorzystanie rezultatów innych
projektów europejskich.
Kluczowe technologie, którymi zajmują się uczestnicy projektu, są związane z:
– detektorami (w dwóch kategoriach: materiałów wybuchowych, narkotyków i broni oraz ludzi, pojazdów i przedmiotów),
– biometrią – na potrzeby zwalczania nielegalnej imigracji oraz do kontroli przemieszczania się osób,
– bezpieczną łącznością pomiędzy służbami,
– bazami danych (w zakresie integralności i kontroli dostępu do danych),
– bezpiecznym i szybkim dostępem do danych.
Polsce, która posiada najdłuższe granice z krajami nie należącymi do
Unii Europejskiej, w tym trudne do zabezpieczenia granice górskie oraz
morskie, przypadła szczególna rola. Przez nasz kraj przechodzą także
trzy główne korytarze transportowe (Via Baltica do Estonii i Finlandii,
trasa do Moskwy oraz do Kazachstanu i Chin), co nie jest bez znaczenia
dla zapewnienia harmonijnego ruchu granicznego. W tym celu, zgodnie z
opracowanymi zasadami monitorowania przekraczania granicy (ang.
Crossborder Monitoring), należy wyposażyć zarówno pojazdy przewożące
ładunki i przekraczające granicę, jak i służby graniczne, w odpowiednie
urządzenia.
Przykładem takich urządzeń pojazdowych mogą być moduły elektroniczne,
dostarczające informacji o kontenerach, w tym danych dotyczących
lokalizacji, uzyskiwanych dzięki systemowi GPS i przekazywanych na
bieżąco, z wykorzystaniem systemów GSM oraz łączności satelitarnej, do
Centrum Kontroli. Takie dane, w celu wspomagania obsługi granicznej,
powinny być automatycznie przekazywane do raportów kontroli granicznej,
co obecnie nie jest jeszcze uwzględnione w standardach. Istnieją
natomiast standardy, dotyczące elektronicznych plomb kontenerowych
(ang. Fright Containers Electronic Seals), w tym dwa standardy
komunikacyjne, opisujące zasady łączności urządzeń RFID, działających
na częstotliwościach 2,45 GHz oraz w pasmie GSM 860-960MHz,
odpowiednio:
– ISO/IEC 18000-4:2004 (Information technology – radio frequency
identification for item management – Part 4: Parameters for air
interface communications at 2,45 GHz)
i
– ISO/IEC 18000-6:2004 (Information technology – radio frequency
identification for item management – Part 6: Parameters for air
interface communications at 860 to 960MHz).
Projekt TRIPS dotyczył systemu zabezpieczenia kolejowych
sieci transportowych na trasach europejskich Wschód-Zachód, w tym
aspektów, związanych z terrorystycznymi zagrożeniami bezpieczeństwa.
Wykorzystywał zaawansowane technologie, takie jak monitoring
satelitarny przy użyciu satelitów INMARSAT D+ i systemów GSM,
technologię GIS (System Informacji Geograficznej, ang. Geographic
Information System) oraz autonomiczne systemy decyzyjne. W ramach
projektu TRIPS, podczas pokazu na poligonie pod Paryżem, zaprezentowano
unikatowe rozwiązanie PIAP – mobilny robot neutralizująco-wspomagający
Expert, który może służyć do wyszukiwania niebezpiecznych materiałów i
uzyskał tam bardzo dobre oceny. Urządzenie to, jako pierwsze na
świecie, wykonuje swoje zadania we wszystkich środkach transportu, a
także w małych i ciasnych pomieszczeniach. Ochronie przed atakami
terrorystycznymi służy także urządzenie brytyjskiej firmy Smith
Detection do rozpoznawania substancji chemicznych, również
uwzględnione w projekcie.
Celem trzeciego z zaprezentowanych projektów – RIPCORD-ISEREST, było także, podobnie jak w przypadku TRIPS, podniesienie bezpieczeństwa na trasach Wschód-Zachód – tym razem w odniesieniu do infrastruktury drogowej. Największy nacisk położono w prezentacji na omówienie polskiej części tego projektu – badań PIAP nad możliwościami prognozowania wpływu zastosowania środków związanych z konstrukcją tras drogowych (modyfikacji dróg) na poprawę bezpieczeństwa, z wykorzystaniem modeli matematycznych. Wskaźnikami była tu liczba ofiar śmiertelnych lub hospitalizowanych w wyniku wypadków drogowych na określonym odcinku reprezentatywnej drogi II kategorii (drogi wojewódzkiej nr 719) o dużym natężeniu ruchu. W ramach badań zebrano dane na temat zdarzeń drogowych z 4 lat, a następnie wykorzystano je w badaniach symulacyjnych, prowadzonych z wykorzystaniem narzędzi programistycznych DST (precyzyjne narzędzie do wspierania decyzji, ang. Decision Support Tool) i SEROES Expert System, przygotowanych przez zagranicznych partnerów PIAP. Podano wyniki analiz DST, pokazujące m.in. na ile może zmniejszyć się śmiertelność wśród ofiar wypadków drogowych, dzięki zastosowaniu takich środków zaradczych, jak np. budowa chodnika dla pieszych, obniżenie nachylenia drogi czy wybudowanie barier ochronnych. Jednym z wniosków jest budujące stwierdzenie, że „istnieją już bardzo nowoczesne narzędzia, dzięki którym jeszcze na poziomie projektu można analizować warianty poprawy bezpieczeństwa drogowego”.
Adam Bułaciński
Redakcja