Firma OPTEX jest znana szerokiej rzeszy profesjonalistów ze swych wysokiej jakości czujek. Jako lider branży wyznacza kierunki rozwoju produktów i technologii służących wykrywaniu i przeciwdziałaniu włamaniom i ich skutkom. Będąc pionierem w tej dziedzinie, od wielu lat udoskonala produkty do ochrony zewnętrznej, których celem jest wykrycie intruza zanim zdoła on dokonać włamania. Celem zastosowania tego typu urządzeń jest uniknięcie szkód związanych z włamaniem dzięki odpowiednio wczesnemu wykryciu, zdemaskowaniu i odstraszeniu potencjalnego przestępcy. Jeśli nawet intruz nie wycofa się, ma znaczniej mniej czasu na pozyskanie cennych zdobyczy i jest duża szansa na zatrzymanie go na gorącym uczynku przez odpowiednie służby. Korzyści z zastosowania szeroko rozumianej ochrony zewnętrznej są bezdyskusyjne, a koszty związane z jej zastosowaniem niewspółmiernie niskie w stosunku do potencjalnych strat spowodowanych włamaniem.
Dla instalatora kwestie ochrony zewnętrznej są ważne tak samo jak dla właściciela obiektu. Instalacje zewnętrzne wymagają bowiem nie tylko specjalistycznej wiedzy, ale przede wszystkim zrozumienia mechanizmu detekcji i ograniczeń technologicznych, nieco doświadczenia oraz indywidualnego podejścia do każdej z nich. Pierwszy krok to identyfikacja potrzeb klienta oraz zagrożeń. Na tym etapie należy przeprowadzić precyzyjną analizę środowiska pracy czujek pod kątem potencjalnych źródeł fałszywych alarmów. Otwarta przestrzeń, światło słoneczne, zakres zmian temperatury, krzewy, drzewa, trawa, oczka wodne, zwierzęta – to wszystko ma istotny wpływ na pracę czujek zewnętrznych. Czujki zewnętrzne powinny wykorzystywać odpowiednie technologie i mieć odpowiednie funkcje, by można było sprawnie je zainstalować i dokonywać korekt potrzebnych z powodu wpływu wyżej wymienionych czynników środowiskowych. Skuteczność technologii i funkcji korygujących czujek jest uzależniona od jakości wstępnej analizy środowiskowej. Czujki serii HX były już tematem artykułu w prasie branżowej (Zabezpieczenia 5/2008), w którym skupiono się na technologiach i ich znaczeniu w kontekście stabilności pracy czujek w zmiennym środowisku zewnętrznym. Od tamtego czasu wprowadzono do oferty nowe modele czujek (np. czujkę dualną HX-40DAM) oraz serię czujek o charakterystyce kurtynowej (HX-80N). Powiększenie oferty jest na tyle istotne, że warto uporządkować wiedzę dotyczącą tych urządzeń.
Rys. 1. Inteligentny algorytm detekcji czujek HX
Dostępne produkty
Seria czujek HX obejmuje produkty o dwóch charakterystykach pokrycia – kurtynowej (24 m×2 m) oraz przestrzennej (12 m×12 m). W przypadku obydwu wersji dostępne są modele standardowe (HX-40, HX-80N), z antymaskingiem (HX-40AM, HX-80NAM) oraz modele zasilane bateryjnie, przeznaczone do integracji z systemami bezprzewodowymi (HX-40RAM, HX-80NRAM). Czujka dualna z antymaskingiem (HX-40DAM) jest dostępna tylko w wersji z charakterystyką przestrzenną (12 m×12 m).
O jakości systemu alarmowego świadczy zdolność do wykrycia intruza oraz liczba tzw. fałszywych alarmów, czyli aktywacji systemu w sytuacji, gdy na chronionym obszarze nie ma intruza. Czujki HX pracują stabilnie w bardzo różnych warunkach środowiskowych, wychwytując intruza w nawet najbardziej niesprzyjających okolicznościach. Skuteczność wyszukanych technologii zależy w wysokim stopniu od instalatora, który powinien najpierw ocenić środowisko pracy czujki, a potem zainstalować ją w odpowiednim miejscu. Czujki HX są łatwe do zainstalowania. Wszystkie akcesoria potrzebne do montażu i ewentualnego strojenia są dostarczane wraz z czujką w jednym pudełku. Instalator powinien oczywiście posiadać odpowiednie narzędzia oraz zaopatrzyć się w akcesoria montażowe (kołki, kotwy, wkręty itp.) dostosowane do podłoża, do którego należy przymocować urządzenie. Pudełko zawiera szablony montażowe ułatwiające pracę na wysokości. Wraz z czujką dostarczany jest również daszek, który zabezpiecza czujkę przed „oślepieniem” przez słońce, i wspornik montażowy, który umożliwia obrócenie jej o ±90° oraz pochylenie o ±20°. Należy pamiętać, że ze względu na wyszukane algorytmy analizy, które są ściśle związane z rozkładem geometrycznym pól detekcji, pochylenie czujki ma na celu wyłącznie kompensację nachylenia podłoża. Przestrzeganie tej zasady jest niezwykle istotne i ma na celu uzyskanie wysokiej jakości pracy urządzenia.
Z długoletnich doświadczeń firm oferujących ochronę zewnętrzną wynika, że częstą przyczyną występowania fałszywych alarmów jest zbyt rozległe pole widzenia czujki, wykraczające poza obszar, który powinien być obserwowany. Równie częstą przyczyną jest aktywność małych zwierząt w polu widzenia czujki bądź insektów, które dostały się do jej wnętrza. Działanie urządzenia mogą zakłócać również kołyszące się na wietrze drzewa, krzewy itp.
Techniki zwiększające stabilność pracy
Stabilność działania czujki można poprawić, ograniczając pole jej widzenia. Istniejące rozwiązania, np. redukcja czułości, są nieadekwatne do oczekiwań, ponieważ ograniczają wykrywalność intruzów. Jak dotąd najlepszym rozwiązaniem jest zamaskowanie odpowiednich pól soczewki, które powoduje zawężenie strefy detekcji i wykluczenie z niej obiektów, które mogą powodować fałszywe alarmy. Dokładny wykres pola detekcji znajdujący się w instrukcji oraz dostarczone wraz z czujką naklejki maskujące pozwalają sprawnie i precyzyjnie ograniczyć pole detekcji. Również czujnik mikrofalowy w czujce HX-40DAM umożliwia skuteczne ograniczenie pola detekcji przez dwustopniową regulację zasięgu – skokowo (przełącznikiem) oraz bezstopniowo (pokrętłem) – co jest istotnym uzupełnieniem funkcjonalności kanałów detekcji PCP. Dzięki temu można zainstalować więcej czujek w niedużej odległości od siebie. Czujka kurtynowa (HX-80N) umożliwia ograniczenie długości kurtyny oraz niezależnie strefy bezpośrednio pod czujką. Zwiększa to swobodę wyboru miejsca instalacji czujki.
Rys. 2. Uchwyt montażowy z zestawu serii HX daje dużą swobodę wyboru miejsca instalacji
Wpływ przemieszczania się małych zwierząt na obszarze ochronionym na działanie czujki ograniczają również zaawansowane metody analizy sygnałów oraz wyszukane połączenie optyki oraz algorytmów analizy danych. Geometryczny rozkład pól czułości obydwu kanałów PCP oraz odległość pomiędzy poszczególnymi warstwami powodują, że zastosowane algorytmy umożliwiają analityczne rozróżnienie sygnałów generowanych przez człowieka i małe zwierzęta. Ponadto technologia ta pozwala na wykrycie intruza zmierzającego wprost do czujki znacznie skuteczniej niż klasyczne rozwiązania. Aby w pełni wykorzystać udogodnienia technologiczne, wystarczy przestrzegać podstawowych zasad instalacji czujki dotyczących wysokości jej montażu i pochylenia.
Wpływ roślinności na pracę czujek jest najczęściej kojarzony z działaniem wiatru. Przemieszczanie się mas powietrza nie powoduje istotnych zmian w obrazie termicznym otoczenia, co nie powoduje bezpośrednio zadziałania czujki. Czujka PCP jest aktywowana przez cykliczne odsłanianie miejsc zacienionych (zimniejszych) przez kołyszące się rośliny. O ile jesteśmy w stanie skutecznie wyeliminować to źródło fałszywych alarmów przez maskowanie pojedynczej rośliny (krzewy), o tyle nie możemy zastosować tej metody w przypadku wysokiej trawy. Tu potrzeba czegoś bardziej wyszukanego – analitycznej metody filtrowania sygnałów. Spektralna analiza sygnałów pozwala oddzielić składowe sygnału wywołanego przez poruszające się na wietrze rośliny ze względu na ich charakterystyczne cechy (np. powtarzalność) i w ten sposób eliminować potencjalne fałszywe alarmy, zwiększając stabilność pracy czujki.
Podsumowanie
Z punktu widzenia instalatora łatwość korzystania z tych udogodnień oraz dostępność wszystkich przełączników zaraz po otwarciu jej obudowy daje duży komfort pracy i umożliwia szybkie i łatwe korygowanie ustawień z maskowaniem pola detekcji włącznie. Stopień ochrony IP55 oraz dodatkowe uszczelnienia przepustów kablowych chronią wnętrze czujki przed brudem, pyłem oraz penetrowaniem obudowy przez insekty (szczególnie wiosną), co wymusza kosztowne, niezaplanowane wizyty serwisowe.
Podsumowując – czujki zewnętrzne OPTEX, zwłaszcza z serii HX, wyznaczają zupełnie nowe standardy technologii detekcji, eliminowania fałszywych alarmów i funkcji wspierających pracę instalatora. Łatwy dostęp do istotnych elementów czujki i zdolność modelowania/maskowania obszaru detekcji bez zmiany czułości lub innych właściwości zwiększa stabilność pracy urządzenia oraz wykrywalność niezależnie od warunków środowiskowych.
Jarosław Gibas
Optex Security
Zabezpieczenia 4/2012