Technologie bezprzewodowego przekazywania sygnału są coraz szerzej wykorzystywane w systemach bezpieczeństwa i monitoringu. Ich zastosowanie wynika z wymagańtechniczno-użytkowych, a nierzadko również z prostoty instalacji i obsługi.
Wiodący producenci central alarmowych oferują między innymi urządzenia wykorzystujące łączność bezprzewodową. Nie jest moim celem porównywanie ich parametrów czy wskazywanie słabych i mocnych stron. Instalatorzy mają wyrobione zdanie na ten temat. Większość z nich podchodzi z rezerwą do rozwiązań bezprzewodowych, uważając je za nieprofesjonalne i łatwiejsze do pokonania od systemów przewodowych. Moim zdaniem takie przekonanie wynika z braku wiedzy na temat aktualnych trendów i rozwiązań. Wiele informacji będących podstawą niepochlebnych opinii dotyczących systemów radiowych zdezaktualizowało się. W przepisach normatywnych systemy bezprzewodowe są traktowane na równi z przewodowymi, a wymagania techniczne dotyczące poszczególnych stopni zabezpieczenia czy komunikacji opisano w dedykowanych arkuszach normy EN50131.
Doświadczeni technicy nie mają problemów z instalacją i uruchamianiem bezprzewodowych systemów alarmowych. Bezprzewodowa łączność radiowa jest również wykorzystywana w systemach ochrony zewnętrznej. Niestety niewielki wybór dedykowanych urządzeń peryferyjnych – czujek ruchu i barier podczerwieni – utrudnia szersze zastosowanie systemów bezprzewodowych w ochronie perymetrycznej i strefie podejścia do budynku.
Znana z doskonałej jakości detektorów do systemów sygnalizacji włamania i napadu japońska firma OPTEX specjalizuje się w produkcji i dostarczaniu czujek ruchu i barier podczerwieni do zastosowań na zewnątrz budynków. Wśród wszystkich rodzajów urządzeń zewnętrznych są modele, które mogą współdziałać z systemami bezprzewodowymi. Mogą one wyglądać tak samo jak modele do systemów przewodowych. Podstawową różnicę stanowi pobór prądu. Czujki zasilane przewodowo pobierają około kilkudziesięciu miliamperów. Przy zasilaniu bateryjnym taki pobór prądu jest zbyt duży, dlatego urządzenia oznaczone „R” lub „RAM” charakteryzuje tysiąckrotnie mniejsze zapotrzebowanie na energię (rys. 2). Wydłużenie czasu pracy baterii uzyskuje się dodatkowo dzięki zastosowaniu systemów oszczędzania energii w czujkach.
Czujki mogą pracować w szerokim zakresie napięcia zasilającego, co daje pewność działania systemu nawet przy spadku wydajności baterii spowodowanym zużyciem lub niską temperaturą otoczenia. Dzięki temu jako źródła zasilania można użyć baterii wielu typów – do zasilania jednego modelu czujki można zastosować baterie CR2, CR123 A lub AA. Specjalna konstrukcja uchwytu na baterie w czujkach serii HX pozwala na użycie trzech lub sześciu baterii. Dzięki temu czujka może być zasilana wyższym napięciem, a czas pracy ulegnie wydłużeniu. Baterię lub zespół baterii umieszcza się bezpośrednio w korpusie czujki lub w zintegrowanej szczelnej puszce.
R
Rys. 1. Oferta firmy SAFT obejmuje różnego rodzaju baterie litowo-tionylowe
przeznaczone do wydajnego zasilania urządzeń zewnętrznych
Protokoły komunikacyjne różnych producentów sprawiają, że niemożliwe jest zastosowanie uniwersalnego nadajnika radiowego współpracującego z każdym typem centrali. Najprostszym rozwiązaniem jest użycie centrali z funkcją łączności radiowej i czujek tej samej marki. Producenci nie dają jednak dużego wyboru dedykowanych bezprzewodowych urządzeń zewnętrznych. Możliwość zastosowania urządzeń producenta A w systemie producenta B jest ograniczona.
Z założenia czujki OPTEX można zintegrować z bezprzewodowym systemem dowolnego typu. Pierwszym sposobem połączenia w jednym systemie czujek przewidzianych przez producenta centrali z urządzeniami zewnętrznymi OPTEX jest uniwersalny zestaw nadawczo-odbiorczy. Drugą metodą jest zamontowanie w zewnętrznej czujce OPTEX nadajnika od czujki dedykowanej do systemu bezprzewodowego (np. kontaktronu), dzięki czemu unika się montażu uniwersalnego odbiornika. Wtedy można te czujki włączyć do istniejącego lub instalowanego systemu bez obawy o problemy w komunikacji. Rola instalatora sprowadza się do połączenia wyjść alarmowych czujki OPTEX z wejściami NC/NO nadajnika radiowego. Wszystkie potrzebne materiały znajdują się w opakowaniu czujki, dlatego instalator może łatwo wykonać tę pracę. Nadajnik umieszcza się w korpusie lub pojemniku na baterie, w którym przewidziano odpowiednią ilość miejsca. Jeśli zabraknie kilku milimetrów, nie ma problemu – szczelna obudowa czujki pozwala na montaż nadajnika bez obudowy. Dalsze ograniczenie rozmiarów uzyskuje się, rezygnując z baterii. Oczywiście napięcie musi być odpowiednie, by czujka mogła działać. W tym celu używa się specjalnych wkładek imitujących kształtem baterię (znajdujących się na wyposażeniu czujki OPTEX), do styków których przymocowuje się przewody zasilające nadajnik.
Rys. 2. Zasilane bateryjnie zewnętrzne czujki firmy OPTEX charakteryzują się niskim poborem prądu,
długotrwałą pracą i umożliwiają swobodny dobór źródeł zasilania
Wpływające na wydajność baterii niskie temperatury otoczenia mogą sprawić, że praca czujek zewnętrznych będzie niestabilna. Ten problem przez lata dyskwalifikował systemy bezprzewodowe przeznaczone do pracy na zewnątrz budynków. Wydaje się jednak sztuczny. W jaki bowiem sposób zapewnia się stabilne zasilanie profesjonalnych zewnętrznych urządzeń pomiarowych do pracy ciągłej czy szeroko stosowanych w wojsku osobistych noktowizorów, radiostacji czy sprzętu do lokalizacji? Dostępne w supermarkecie baterie alkaliczne nie nadają się do tego, podobnie jak akumulatorystosowane w elektronice konsumenckiej, które są wrażliwe na niską temperaturę, mają małą pojemność i niewielkie napięcie. Prace badawczo-rozwojowe prowadzone na potrzeby wojska doprowadziły do opracowania wydajnych ogniw litowo-tionylowych (Li-SOCl2). Aktywny materiał katody stanowi chlorek tionylu (SOCl2), a anoda wykonana jest z litu. Napięcie początkowe wynosi 3,6 V, a utrata pojemności na skutek samoczynnego rozładowywania się wynosi 1% rocznie, co sprawia, że ogniw tych można używać przez 10-20 lat. Czołowym światowym producentem takich ogniw jest francuska firma SAFT, która od wielu lat dostarcza zaawansowanych technicznie źródeł prądu stosowanych także w instalacjach alarmowych. Ogniwa i baterie są dostępne w standardowych rozmiarach i charakteryzują się stabilną pracą w wysokich i niskich temperaturach – już od -60°C (rys. 1). Możliwość jednoczesnego zasilania (z tego samego źródła) urządzeń o skrajnym zapotrzebowaniu na prąd – czujki w trybie czuwania i nadajnika podczas transmisji – stanowi o uniwersalności tych źródeł.
Powyższe rozważania mają na celu obalenie panującego w branży zabezpieczeń poglądu, że systemy bezprzewodowe są przejawem ekstrawagancji, a ich wartość jest zbliżona do wartości kamer z serwisów aukcyjnych. Często system bezprzewodowy okazuje się prostszy i tańszy od klasycznej instalacji przewodowej. Widać to na przykładach tymczasowej instalacji alarmowej chroniącej maszyny budowlane, montowanych na elewacji bezprzewodowych czujek zewnętrznych czy barier podczerwieni wokół utwardzonego placu. Dzięki rozwiązaniom oferowanym przez firmę OPTEX system bezprzewodowy nie musi być prostym systemem wewnętrznym, który może pracować z ograniczoną liczbą detektorów. Może być wysokiej klasy systemem zewnętrznym.
Szczegółowe wskazówki dotyczące montażu czujek zasilanych bateryjnie są zawarte w instrukcjach instalacji zamieszczonych na stronie www.optex.com.pl. Zachęcamy także do kontaktu e-mailowego (optex@optex.com.pl).
Jacek Wójcik
OPTEX Security
Zabezpieczenia 3/2013
Przypisy
- Wszystkie informacje dotyczące baterii SAFT podano na podstawie danych zawartych na stronie (http://www.saftbatteries.com).