Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Systemy przywoławcze w świetle przepisów

Printer Friendly and PDF

leadModernizowane lub rozbudowywane, a także nowo powstające obiekty służby zdrowia oraz domy pomocy społecznej są wyposażane w systemy przywoławcze. W proste systemy przywoławcze są wyposażane również obiekty użyteczności publicznej. Znowelizowano przepisy dotyczące instalowania systemów przywoławczych w budynkach mieszkalnych.

Ustawa Prawo Budowlane ustanawia przepisy dotyczące projektowania, budowy i utrzymania obiektów budowlanych, a także związanych z tym działań organów administracji. Art. 5. ustawy wymusza zapewnienie niezbędnych warunków do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich. Zapisy ustawy dotyczą więc tylko elementów konstrukcyjnych, takich jak windy lub pochylnie.

W przypadku domu pomocy społecznej (DPS) zastosowanie ma Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz.U. z 2005 r., nr 217, poz. 1837). Aby DPS został uznany za spełniający warunki, musi zostać wyposażony w system przywoławczo-alarmowy i system alarmowo-przeciwpożarowy. Ustawodawca wymaga instalacji systemu przywoławczego, jednak nie zostały sprecyzowane ani funkcje, ani parametry systemu.

rys1

Rys. 1. Wymagany zakres widoczności sygnałów optycznych

 

Jak wspomniano we wstępie, w systemy przywoławcze powinny być wyposażane także inne budynki. W Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 listopada 2012 r. (Dz.U. 2012 r nr 0 poz. 1289 z dnia 22.11.2012 r.), które zmienia Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 z dnia 15 czerwca 2002 r., poz. 690), znajduje się następujący zapis: „Mieszkania w budynku mieszkalnym wielorodzinnym i odrębne mieszkania w budynku zamieszkania zbiorowego należy wyposażyć w instalację wejściowej sygnalizacji dzwonkowej oraz w odpowiednią sygnalizację alarmowo-przyzywową dostosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych.” (rozdział 8a Instalacja telekomunikacyjna, § 192a). Zapis ten znacznie powiększa obszar zastosowania systemów przywoławczych i z pewnością powinien wzbudzić zainteresowanie projektantów i deweloperów.

Rezolucja ONZ 61/106, podpisana przez 80 państw oraz Wspólnotę Europejską, przyjęła Konwencję Praw Osób Niepełnosprawnych. W wyniku uchwalenia tej rezolucji opracowano normę ISO 21542 Building construction – Accessibility and usability of the built environment (Konstrukcje budowlane – dostępność i używanie środowiska zabudowanego). W paragrafie 26.14 zatytułowanym Alarm znajdziemy informacje dotyczące budowy oraz funkcjonowania systemów przywoławczych w toaletach dla osób niepełnosprawnych. Norma nakazuje instalację systemu w taki sposób, aby zaalarmowanie było możliwe także dla osoby leżącej. Powinno ono zostać potwierdzone sygnałem optycznym. Wskazana jest też obecność przycisku, którym można anulować wezwanie. To tylko wybrane zalecenia.

Jeśli zajdzie potrzeba udokumentowania konieczności zastosowania systemu przywoławczego w budynku, w którym system powinien być zainstalowany, znajomość powyższych aktów prawnych może być bardzo pomocna.

W części 1 i 2 niemieckiej normy DIN VDE 0834 2000-04 określono zasady budowy oraz funkcjonowania systemów przywoławczych. Zadbano o bardzo wiele szczegółów. Na rysunku 1 przedstawiono wymagany zakres widoczności sygnałów optycznych z lampek korytarzowych oraz wyświetlaczy alfanumerycznych instalowanych w korytarzu.

Aby zapewnić wymagany zakres widoczności, zdefiniowano także minimalną wielkość znaków: h [mm] = 2,5×odległość [m]. Możemy łatwo obliczyć, że dla wyświetlacza korytarzowego, który musi być widoczny z odległości 20 metrów, wielkość znaków musi wynosić co najmniej 50 milimetrów. Elementy sygnalizacyjne mogą być instalowane w obiektach o różnym natężeniu oświetlenia. Z tego względu widoczność lampek oraz wyświetlaczy musi być zapewniona przy oświetleniu od 5 do 500 lx.

Norma jednoznacznie definiuje również sygnały optyczne i akustyczne, jakie mogą być emitowane przez system przywoławczy. Sygnały pokazano na rysunku 2.

rys2

Rys. 2. Sygnały optyczne i akustyczne zdefiniowane w normie DIN VDE 0834 

 

Głośność sygnałów akustycznych mierzona w odległości dwóch metrów od sygnalizatora musi mieścić się w zakresie od 45 do 65 dB, a częstotliwość emitowanego dźwięku – w zakresie od 500 do 2500 Hz. Od momentu aktywacji (np. naciśnięcia przycisku) do momentu uruchomienia sygnalizacji nie może upłynąć więcej niż pięć sekund. Systemy przywoławcze zapewniają synchronizację sygnałów optycznych i akustycznych. Dzięki temu unika się wrażenia „bałaganu”, gdyż wszystkie sygnalizatory migają i emitują dźwięki w tym samym momencie.

Oprócz opisanych wyżej sygnałów dopuszczalne jest zdefiniowanie przez użytkownika tylko jednego dodatkowego sygnału, przy czym musi on wyraźnie odróżniać się od sygnałów podstawowych. Ten sygnał można wykorzystać np. do poinformowania o telefonicznym połączeniu przychodzącym z dyżurki.

Norma definiuje także wiele innych parametrów i funkcji, które zapewniają niezawodność działania systemu. Każdy jego element musi być nadzorowany. Sprawdzanie musi odbywać się nie rzadziej niż co 15 sekund, a usterka musi być natychmiast zgłoszona w systemie. W przypadku zaniku zasilania podstawowego system powinien funkcjonować przez co najmniej godzinę, zasilany awaryjnie. W przypadku całkowitego zaniku zasilania wszystkie aktualne wezwania i alarmy muszą zostać zapamiętane, a po przywróceniu zasilania – ponownie wyświetlone. System musi zapewnić przekazanie wezwania także w sytuacji całkowitego uszkodzenia jednostki centralnej. Może to być realizowane np. poprzez zapalenie lampki korytarzowej oraz wyświetlenie informacji o wezwaniu bez podawania lokalizacji. Personel może zlokalizować alarm na podstawie zapalonych lampek korytarzowych. Opisana funkcja jest bardzo potrzebna do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów, gdyż pozwala działać systemowi w trybie awaryjnym do czasu usunięcia awarii (system nadal spełnia swoją podstawową funkcję, przekazuje informacje o wezwaniach). Pacjenci w placówkach leczniczych lub opiekuńczych nie są zagrożeni, a personel może nadal wykonywać dotychczasowe obowiązki bez obawy, że nie będzie możliwości przekazania informacji o zagrożeniu życia lub zdrowia. Należy pamiętać, że nieudzielenie pomocy przez personel może skutkować odpowiedzialnością karną, a uszkodzony system przywoławczy prawdopodobnie nie byłby okolicznością łagodzącą wymiar kary.

Przyciski powinny być podświetlone, aby łatwiej było je odnaleźć. Każdy przycisk służący do wzywania pomocy powinien optycznie potwierdzać wezwanie – jest to tzw. lampka uspokajająca, dająca wzywającemu pomocy poczucie bezpieczeństwa, potwierdzająca, że system zadziałał i niebawem nadejdzie pomoc.

W systemach zbudowanych zgodnie z normą DIN instaluje się przycisk obecności w kolorze zielonym. Za jego pomocą system jest informowany, że w danym pomieszczeniu przebywa personel, dzięki czemu informacje o innych wezwaniach są przekazywane do tego pomieszczenia. Zależnie od konfiguracji moduł może być wyposażony tylko w sygnalizację akustyczną albo w wyświetlacz LCD, na którym pojawi się precyzyjna informacja o typie oraz lokalizacji wezwania. Zaciera się więc pojęcie pokoju dyżurnego, ponieważ każde pomieszczenie wyposażone w urządzenia systemu przywoławczego może pełnić taką funkcję przynajmniej w podstawowym zakresie.

DIN VDE wymaga, aby każde wezwanie było anulowane w tym samym miejscu, w którym wzywano pomoc. Nowelizacja normy wprowadziła więc wymóg stosowania odrębnego kasownika w toaletach przyległych do sal chorych. W wybranych systemach istnieje możliwość programowego określenia, czy system działa z dodatkowym przyciskiem kasującym czy bez niego.

Systemy przywoławcze z komunikacją głosową zapewniają zdecydowanie wyższą jakość opieki. Tylko w takich systemach możliwe i dopuszczalne jest zdalne anulowanie wezwań po wcześniejszym nawiązaniu połączenia głosowego z pacjentem. Jest to ważne, bo nieumyślne, omyłkowe wezwania mogą stanowić duży procent wszystkich wezwań. Możliwość ich zdalnego anulowania pozwala zaoszczędzić czas. Komunikacja głosowa poprawia także komfort pacjenta, ponieważ czas, jaki upływa od momentu wezwania do pierwszego kontaktu (głosowego) z personelem, jest bardzo krótki. Pacjent ma poczucie, że personel dba o jego potrzeby. Funkcje rozgłaszania są pomocne w sprawnym przekazywaniu komunikatów skierowanych do pacjentów i personelu.

Norma DIN VDE 0834 nie jest wprawdzie normą obowiązującą w Polsce, jednak warto zapoznać się z jej zapisami. Państwa Europy Zachodniej albo opracowały normy krajowe, najczęściej opierając się na tej normie, albo odwołują się do niej w krajowych aktach prawnych.

Zgodność systemu z normą DIN jest gwarancją, że urządzenia zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa. Jest to także gwarancja unifikacji działania. Bez względu na producenta systemy zgodne z DIN VDE identycznie wykonują podstawowe funkcje. W takich systemach zawsze stosuje się zielony przycisk służący do zaznaczania obecności personelu, identyczne sygnały optyczne oraz akustyczne. Personel, po przejściu na inny oddział, na którym zainstalowano zgodny z DIN VDE system innego producenta, będzie w stanie go obsłużyć bez żadnego przeszkolenia. Nowoczesne systemy oferują dodatkowe możliwości: rejestrację zdarzeń, generowanie raportów oraz statystyk obciążenia danego obszaru. Te funkcje nie są regulowane przez normę. Dostępne są także różne funkcje ułatwiające zarządzanie personelem i wspierające personel w codziennych obowiązkach. Wpływają one na elastyczność systemu i możliwość dostosowania go do wszystkich potrzeb użytkownika.

Jak pokazują powyższe przykłady, norma DIN VDE 0834 została opracowana z dbałością o wiele ważnych szczegółów, które mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie systemu, komfort pracy personelu oraz przede wszystkim na bezpieczeństwo pacjenta.

Norma nakłada również obowiązek przekazania użytkownikowi pełnej wiedzy o systemie i dokumentacji dotyczącej systemu. Użytkownik musi zapewnić serwisowanie systemu przynajmniej raz w roku, tak jak w przypadku systemów sygnalizacji pożarowej.

 

Rafał Stanisławczyk
Honeywell Life Safety Austria

 

Zabezpieczenia 4/2013

Linki do stron z normami

  1. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20120001289 
  2. http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/konwencja.php 
  3. http://www.cjwalsh.ie/wp-content/uploads/2011/11/ISO-FDIS-21542_Accessibility-for-All_September-2011.pdf
  4. http://www.iso.org/iso/catalogue_detail?csnumber=50498

Przypisy

  1. tłumaczenie – redakcja

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony