Techniczne Systemy Sygnalizacji Pożarowej chronią życie, zdrowie i mienie, dlatego muszą spełniać najbardziej surowe wymagania dotyczące niezawodności i jakości. Od producentów wymaga się produktów, które będą skracały czas detekcji pożaru, a przy tym nie będą generowały fałszywych alarmów. Pierwszym elementem odpowiedzialnym za spełnienie tych wymagań są czujki pożarowe.
Czujka optyczna jest najbardziej popularnym elementem detekcyjnym, jednak posiada pewne ograniczenia. Wykrywa wyłącznie pożary bezpłomieniowe. Producenci prześcigają się w zwiększaniu funkcjonalności czujek. Oprócz standardowych czujek optycznych oferują różne czujki optyczno-termiczne. Dzięki nim można wykrywać pożary zarówno płomieniowe (TF1), jak i bezpłomieniowe. Niestety takie rozwiązanie wiąże się z wyższymi kosztami. Dlatego firma Bosch, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku, wprowadza do oferty czujki z technologią Dual Ray, dzięki której czujka wykrywa pożary bezpłomieniowe jak i płomieniowe w zakresie TF1–TF6, a ponadto TF8.
Cała seria nowych czujek pożarowych 420 firmy Bosch zapewnia jeszcze szybszą detekcję pożaru niż dotychczas, jednocześnie gwarantując redukcję występowania fałszywych alarmów, na przykład wywoływanych przez dym papierosowy, zapylenie, parę wodną.
Oferta Bosch obejmuje różne modele automatycznych czujek pożarowych, które można dostosować do indywidualnych potrzeb i które zapewniają inteligentne wykrywanie i najwyższy stopień ochrony. Rodzina automatycznych czujek serii 420, wykorzystująca technologię inteligentnego przetwarzania sygnału (ISP), została w tym roku powiększona o trzy nowe modele, które stosują technologię Dual Ray. Dzięki temu mamy do wyboru aż siedem modeli detektorów.
Technologia Dual Ray
Technologia Dual Ray działa w oparciu o rozpraszanie światła emitowanego przez dwie diody LED – jedną z zakresu podczerwieni, a drugą z zakresu światła niebieskiego. Gwarantuje to precyzyjne rozpoznanie wielkości cząsteczek oraz gęstość dymu. Dzięki temu oprócz pożarów tlących czujka optyczna może wykrywać również pożary płomieniowe, które emitują gazy spalinowe o bardzo małych cząsteczkach.
Idea wykorzystania dodatkowej diody została oparta na podstawowych zjawiskach fizycznych, a dokładnie na teorii rozproszenia Mie. W 1908 r. niemiecki fizyk Gustaw Mie wyjaśnił, że stopień rozproszenia światła zależy od stosunku wielkości rozpraszających cząsteczek aerozolu do długości fali padającego światła.
Na rynku można spotkać wiele rozwiązań, które, mając na celu jak najlepszą detekcję pożarów, wykorzystują dwie diody wyłącznie z zakresu podczerwieni lub tylko diodę niebieską. Mierzą one różne kąty załamania, ale muszą być dodatkowo wsparte detektorem termicznym, ponieważ dopiero taka kombinacja umożliwia skuteczne wykrycie pożarów płomieniowych i bezpłomieniowych.
Fort. 1. Nowe modele czujek, FAP-D0420, FAP-DOT420 i FAP-DOTC420, oferują technologię Dual Ray wykorzystującą dwa tory optyczne – podczerwień i tor niebieski
Czujki wyposażone w technologię Dual Ray wykrywają najmniejsze cząsteczki dymu i eliminują fałszywe alarmy.
Zasada działania pozostała taka sama, czyli w razie pożaru unoszący się dym przedostaje się do komory pomiarowej, w której badane jest rozproszenie światła. Dwie długości fal emitowanych przez dwie diody LED pozwalają wykryć dym w szerokim zakresie wielkości jego cząsteczek.
Fot. 2. Sposób działania czujki Dual Ray, gdzie: 1 – LED niebieska 2 – LED podczerwieni 3 – światło rozproszone 4 – fotodioda
Wszystkie trzy nowe modele umożliwiają wykrywanie pożarów testowych TF1. Technologia Dual Ray gwarantuje wiele korzyści inwestorom, instalatorom i konserwatorom:
- umożliwia wczesne i wiarygodne wykrycie pożaru, nawet dymu o najmniejszych cząstkach, powstających w wyniku pożarów płomieniowych,
- redukuje fałszywe alarmy dzięki wiarygodnemu odróżnieniu pożaru od innych zakłóceń,
- czujka optyczna Dual Ray (FAP-DO 420) jest po prostu tańsza od czujek multisensorowych.
Inteligentna Analiza Sygnału ISP
Wszystkie automatyczne czujki serii 420 zostały wyposażone w ISP (ang. Intelligent Signal Processing), czyli funkcję inteligentnej analizy zebranych informacji, na podstawie której czujka podejmuje decyzję o wywołaniu alarmu. Technologia ISP przetwarza wstępnie wszystkie sygnały z detektorów za pomocą odrębnego, wewnętrznego układu elektronicznego. Analizuje je i łączy we wbudowanym mikroprocesorze. Algorytm ISP wykorzystuje schematy wzorcowe, wpisane do pamięci czujki, uzyskane w wyniku doświadczeń i badań 5000 przykładowych charakterystyk powstawania pożarów. W praktyce czujka porównuje schematy wzorcowe z aktualnym pomiarem.
Fot. 3. Rozpoznanie kombinacji dymów, gazów spalinowych i temperatury umożliwia identyfikację pożaru. Sposób działania funkcji ISP: Sygnały z czujników są analizowane i łączone, a następnie przetwarzane przy użyciu technologii ISP i unikalnego algorytmu. Sam algorytm opiera się na regułach stworzonych w oparciu o doświadczenia z 5000 schematów powstawania pożaru
Alarm zostanie wywołany jedynie w sytuacji, gdy kombinacje przetworzonych sygnałów prawdziwego pożaru będą odpowiadać wartościom wzorcowym.
Takie rozwiązanie umożliwia:
- najwyższy poziom inteligentnego wykrywania pożarów,
- najlepsze w swojej klasie rozróżnienie pomiędzy realnymi pożarami a zakłóceniami, takimi jak dym papierosowy, kurz czy para wodna,
- odporność na fałszywe alarmy.
Nowe czujki, wyposażone w technologię Dual Ray oraz przetwarzanie ISP, wyznaczają nowe trendy rozwoju systemów wykrywania i sygnalizacji pożaru.
Zastosowanie
Duży wybór modeli pozwala na idealne dopasowanie czujki do wymagań i oczekiwań klienta. Spośród siedmiu modeli projektanci mogą wybrać ten, który jest najwłaściwszy ze względu na oczekiwany rodzaj zagrożenia. Duży wybór może jednak sprawić, że wiele osób będzie wahać się, nie wiedząc, jaką czujkę zastosować. Dlatego poniżej podajemy przykłady zastosowania czujek w zależności od miejsca instalacji (fot. 4).
Fot. 4. Przykłady zastosowań czujek serii 420
W ofercie firmy Bosch można znaleźć dwa modele zwykłych czujek optycznych – czujkę klasyczną FAP-O420 oraz czujkę z technologią Dual Ray (FAP-DO420).
Klasyczną czujkę optyczną należy stosować w miejscach, w których spodziewamy się tlących pożarów bezpłomieniowych. W miejscach, gdzie może pojawić się pożar bezpłomieniowy i płomieniowy, warto zainstalować czujkę z technologią Dual Ray.
Czujki optyczno-termiczne stosujemy w miejscach, w których może wystąpić otwarty i szybko rozwijający się ogień, ale również tam, gdzie można spodziewać się pożarów bezpłomieniowych. Model FAP-DO420, wzbogacony o Dual Ray, lepiej poradzi sobie w zmiennych warunkach otoczenia, nie generując fałszywych alarmów praktycznie w żadnym środowisku.
Czujki wyposażone w dodatkowe sensory, takie jak termiczny i chemiczny, mają wpływ na precyzyjniejsze i szybsze rozpoznanie różnych typów pożarów. Czujki FAP-OTC420 oraz FAP-DOTC-420 stosujemy w miejscach, w których natychmiastowa i precyzyjna detekcja, bez fałszywych alarmów, jest szczególnie pożądana.
Rodzina czujek serii 420
Nowe modele mają wszystkie dotychczasowe cechy czujek serii 420. Czujki są kompatybilne z dostępnymi na rynku centralami FPA 5000 oraz FPA 1200, instaluje się je na pętlach dozorowych LSN; wyposażono je również w obustronne izolatory zwarć.
W nowych modelach czujek można zastosować wszystkie gniazda instalacyjne oraz akcesoria, np. dodatkową pokrywę zabezpieczającą lub element grzewczy w podstawach (ochrona przed skraplaniem się pary wodnej w czujkach).
Od sierpnia 2010 roku Bosch oferuje aż siedem różnych modeli.
Tab. 1. Pełna oferta automatycznych czujek Bosch wraz z testowymi pożarami
Wszystkie czujki posiadają umieszczoną centralnie diodę LED, dzięki której z każdego miejsca widać, która czujka aktywowała alarm. Zachowano wzornictwo charakterystyczne dla całej serii czujek. Oznaczenie kolorowymi okręgami na obudowie w prosty sposób identyfikuje zainstalowany model. Nowe czujki z technologią Dual Ray są oznaczone dwoma okręgami. Na przykład FAP-DO420, czyli optyczna czujka z technologią Dual Ray, została oznaczona podwójnym szarym okręgiem.
Instalatorzy i konserwatorzy doceniają również bardzo wygodną konserwację. Po wykręceniu czujki z podstawy wystarczy odgiąć gumowy element i wyczyścić czujkę sprężonym powietrzem. Taka konserwacja jest łatwa, szybka i nie wymaga ponownej kalibracji czujki.
Podsumowanie
Rodzina automatycznych czujek pożarowych serii 420 obejmuje urządzenia do wykrywania każdego rodzaju pożaru, które mogą mieć wiele różnych zastosowań. Klienci znajdą idealne rozwiązanie, dopasowane do warunków panujących w dowolnym środowisku. Innowacyjna technologia oraz dostępność aż siedmiu różnych wariantów detektorów sprawia, że czujki serii 420 już dziś spełniają przyszłe wymogi bezpieczeństwa, wyznaczając nowy standard w branży systemów sygnalizacji pożarów. Nowe czujki pożarowe marki Bosch z innowacyjną technologią Dual Ray i przetwarzaniem ISP są niezwykle atrakcyjnymi urządzeniami skierowanymi na rynek systemów pożarowych.
Krzysztof Kostecki
Bosch Security Systems
Zabezpieczenia 6/2010