Zadaniem nowoczesnych systemów sygnalizacji pożarowej jest jak najszybsze wykrycie zagrożenia pożarowego oraz powiadomienie o nim wszystkich osób w obiekcie, których dotyczy to zagrożenie. Elementy, które działają podczas pożaru jako pierwsze, to różnego rodzaju czujki pożarowe. Coraz większe znaczenie mają czujki zawierające więcej niż jeden sensor, pozwalające na wykrycie różnych czynników pożarowych. Właśnie taki wielosensorowy układ zastosowano w najnowszej, uniwersalnej adresowalnej czujce dymu i ciepła DUT-6046.
DUT-6046
Fot. 1. Czujka DUT-6046
Wielosensorowa, adresowalna czujka dymu i ciepła DUT-6046 jest przeznaczona do wykrywania początkowego stadium rozwoju pożaru, podczas którego pojawia się dym i (lub) następuje wzrost temperatury. Charakteryzuje się znaczną odpornością na ruch powietrza i zmiany ciśnienia. Zastosowanie podwójnego układu detekcji dymu oraz podwójnego układu detekcji ciepła zapewnia podwyższoną odporność na fałszywe alarmy, np. spowodowane przez parę i pył, a także umożliwiło stworzenie czujki o małych gabarytach i estetycznym wyglądzie.
Wielosensorowe, adresowalne czujki dymu i ciepła DUT-6046 są przeznaczone do pracy w adresowalnych liniach dozorowych central sygnalizacji pożarowej systemu POLON 4000.
Jak to działa?
Czujka zawiera dwa zestawy sensorów, które wykrywają ciepło i dym. Zestaw sensorów ciepła stanowią dwa termistory, a zestaw sensorów dymu to specjalny układ sprzężonych diod – dwóch nadawczych, emitujących fale różnej długości, i odbiorczej. Diody te są zamocowane w taki sposób, aby światło emitowane przez diody nadawcze nie docierało bezpośrednio do diody odbiorczej, a przed zakłóceniami powodowanymi przez światło zewnętrzne zabezpieczał je labirynt. Metalowa siatka zapobiega przedostawaniu się drobnych owadów i większych zanieczyszczeń do sensorów dymu. Całość umieszczona jest w obudowie wykonanej z białego tworzywa.
Fot. 2. DUT-6046 - elementy detekcyjne
Podstawą działania sensorów dymu czujki DUT-6046 jest zasada Tyndala – rozpraszanie promienia świetlnego przez cząsteczki dymu. Wnikające do wnętrza komory pomiarowej cząsteczki dymu odbijają światło emitowane przez diody nadawcze. Rozproszone światło dociera do fotodiody, powodując powstanie fotoprądu. Wnikające do czujki ciepło powoduje zmiany rezystancji termistorów. Informacje o czynnikach pożarowych z czterech sensorów poddawane są zaawansowanej analizie sygnałowej przez mikroprocesor, który ocenia stopień zagrożenia pożarowego.
Komunikacja między centralą systemu POLON 4000 a czujkami DUT-6046 odbywa się za pośrednictwem adresowalnej, dwuprzewodowej linii dozorowej. Unikalny cyfrowy protokół komunikacyjny umożliwia przekazywanie dowolnych informacji z centrali do czujki i z czujki do centrali – np. oceny stanu otoczenia (zadymienia, temperatury) i tendencji do zmienienia się tego stanu, informacji o aktualnej analogowej wartości temperatury i gęstości zadymienia.
Mikroprocesor sterujący pracą czujki kontroluje poprawność działania jej podstawowych układów i w razie stwierdzenia nieprawidłowości przekazuje stosowne informacje do centrali.
Czujka DUT-6046 jest wyposażona w cyfrowy mechanizm samoregulacji, tzn. utrzymuje stałą czułość przy postępującym zabrudzaniu się komory pomiarowej. Po przekroczeniu założonego progu (próg alarmu technicznego) czujka wysyła do centrali informację o częściowym zabrudzeniu się komory pomiarowej w celu poinformowania służb serwisowych o konieczności podjęcia odpowiednich działań.
Czujka jest wyposażona w wewnętrzny izolator zwarć, który odcina sprawną część linii dozorowej od sąsiadującej części zwartej, co umożliwia dalszą niezakłóconą pracę czujki.
Stan alarmowania jest sygnalizowany impulsowo czerwonym światłem dwóch diod umieszczonych po przeciwnych stronach obudowy. Wskaźnik umożliwia szybką lokalizację alarmującej czujki i stanowi pomoc przy okresowym sprawdzaniu jej działania. Jeżeli czujka jest źle widoczna lub zainstalowana w trudno dostępnym miejscu, można do niej dołączyć dodatkowy optyczny wskaźnik zadziałania, instalując go w dostępnym i widocznym miejscu. Stany uszkodzenia, alarmu technicznego i zadziałania izolatora zwarć są sygnalizowane żółtymi błyskami świecących diod.
Tryby pracy czujki DUT-6046
Czujka ma cztery podstawowe tryby pracy, które oprócz wariantów alarmowania w centrali umożliwiają użytkownikowi najlepsze dopasowanie jej charakterystyki do pracy w określonym środowisku:
Rys. 1. TRYB 1
Rys. 2. TRYB 2
- tryb „1” – wielokryteriowy, równoważny współdziałaniu dwóch sensorów dymu i dwóch sensorów ciepła klasy A1R,
- tryb „2” – wielokryteriowy, równoważny współdziałaniu dwóch sensorów dymu (bez sensorów ciepła),
- tryb „3” – równoważny pracy dwóch sensorów ciepła klasy A1R,
- tryb „4” – niezależny, równoważny niezależnej pracy dwóch sensorów dymu i dwóch sensorów ciepła (tryb ten zapewnia dużą odporność na fałszywe alarmy przy mniejszej czułości niż w trybie pracy „1”; w tym trybie czujka DUT-6046 zastępuje trzy czujki – dwie optyczne i jedną czujkę ciepła klasy A1R).
Rys. 3. TRYB 3
Rys. 4. TRYB 4
Korzyści wynikające z zastosowania czujki DUT-6046
Zastosowanie podwójnego układu sensorów dymu oraz sensorów ciepła zapewnia:
- zdolność wykrywania dymu w szerokim zakresie wielkości cząstek,
- podwyższoną odporność na fałszywe alarmy powodowane przez parę wodną, pył i duże cząstki aerozoli,
- bardzo wysoką czułość oraz szybkość reakcji czujki w warunkach pożaru,
- przydatność do wykrywania pożarów testowych TF1 (B), TF2 (B), TF3 (A), TF4 (A), TF5 (B), TF6 (C), TF7 (A), TF8 (A), TF9 (A),
- zwiększoną odporność na zabrudzenia,
- możliwość stosowania czujki w większości zabezpieczanych obiektów.
Instalowanie czujek
Czujki DUT-6046 instaluje się zgodnie z wytycznymi zawartymi w specyfikacji technicznej PKN-CEN/TS 54-14:2006 (wysokość, rozmieszczenie) w pomieszczeniach, w których z chwilą powstania pożaru może pojawić się dym lub nastąpić wzrost temperatury.
Czujki mogą pracować w pętlowych, pętlowych z prostymi odgałęzieniami lub promieniowych liniach dozorowych central systemu POLON 4000.
Czujki instaluje się w gniazdach szeregu 40. Dodatkową sygnalizację optyczną pojedynczej czujki lub grupy czujek można uzyskać przez dołączenie wskaźnika zadziałania WZ-31.
Przewody instalacji alarmowej należy układać zgodnie z przepisami obowiązującymi dla instalacji niskonapięciowych (poniżej 42 V).
UWAGA! Czujek nie należy instalować w pomieszczeniach o atmosferze korozyjnej, zawierającej gazy i opary żrące, oraz o dużym zapyleniu. Kondensacja pary wodnej na czujkach jest niedopuszczalna.
mgr inż. Mariusz Radoszewski
mgr Beata Pietrzak
POLON-ALFA
Zabezpieczenia 3/2011