Zastosowanie liniowych czujek dymu jest postrzegane jako najtańszy sposób ochrony obiektów wielkokubaturowych. Mimo to instalatorzy i użytkownicy uważali je do tej pory za urządzenia o stosunkowo małej skuteczności detekcji i stwarzające trudności w trakcie serwisowania i konserwacji. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technicznych i stworzenie czujki The Fire Beam oferującej wiele użytecznych i opatentowanych funkcji rozwiązało większość problemów związanych z zastosowaniem czujek starej generacji, zwanych potocznie pasywnymi.
Dobre czujki liniowe umożliwiają zachowanie odpowiedniego wyglądu pomieszczenia, a ich zastosowanie umożliwia ograniczenie kosztów. Jedna czujka The Fire Beam może zastąpić aż 16 czujek punktowych. Zmniejszenie kosztów dotyczy również prac instalacyjnych, ponieważ okablowanie jednej takiej czujki jest znacznie tańsze niż montaż setek metrów rurek zasysających powietrze czy też doprowadzenie pętli oraz montaż gniazd i czujek punktowych. Zważywszy na to, że wszystkie te prace są z reguły wykonywane na wysokości, czujki liniowe znacznie zmniejszają ryzyko wypadków podczas montażu systemu ochrony przeciwpożarowej. Zauważalne będzie też ograniczenie o 30-40% kosztów serwisowania i eksploatacji obiektu – będzie mniej elementów wymagających sprawdzenia podczas okresowych przeglądów instalacji.
Zaawansowane rozwiązanie techniczne zastosowane w czujce The Fire Beam skraca czas uruchomienia systemu. Umożliwia uruchomienie instalacji składającej się z 25 liniowych czujek dymu w czasie krótszym niż jeden dzień roboczy.
Fot. 1. Czujka The Fire Beam Plus
Co mamy na myśli, mówiąc o zaawansowanej technice zastosowanej w The Fire Beam?
Przede wszystkim automatyczne pozycjonowanie wiązki laserowej czujki – możliwość nawet 5-procentowego odchylenia na dystansie 100 m. Taki wynik jest nieosiągalny dla innych czujek. W trakcie normalnej eksploatacji nie ma potrzeby ręcznego poziomowania wysoko zawieszonych czujek po każdym „ruchu” spowodowanym odkształceniem czy wystąpieniem drgań konstrukcji budynku, na co potrzebny byłby czas i pieniądze w związku z koniecznością użycia podnośnika. Unikamy również kłopotliwych przerw technologicznych w działaniu obiektu.
Inne wyróżniki The Fire Beam
- Komunikaty tekstowe w języku polskim. Dzięki temu można uzyskać dokładną i czytelną informację o tym, co dzieje się w czujce podczas uruchomienia, pracy lub obsługi serwisowej (zamiast niezrozumiałych piktogramów lub oznaczeń diodowych).
- Bardzo niskie zużycie prądu (jedynie 3,5 mA w dowolnym stanie pracy czujki) – można zastosować tańsze zasilacze lub więcej czujek na jednej linii zasilającej.
- Łatwość skonfigurowania czujki jako elementu adresowalnego w dowolnym systemie SAP dzięki możliwości zastosowania odpowiednich rezystorów Rn (EOL) i Ra (Alarm).
- Klasa szczelności IP65, która oznacza praktycznie całkowitą odporność czujek The Fire Beam na czynniki zewnętrzne. Ta odporność sprawia, że można je zastosować nawet w hali przetwórni żywności, która jest regularnie czyszczona strumieniami wody. IP65 oznacza również ochronę przed owadami, mogącymi zagnieździć się w głowicy, gdyż układ optyczny jest szczelny, co skutecznie zapobiega zakłóceniom podczas eksploatacji.
- Zabezpieczenie przed osiadaniem pary wodnej na elementach optycznych i elektronicznych (ang. anti-fog), które chroni czujki w razie zainstalowania ich w halach lub pomieszczeniach usytuowanych w pobliżu zewnętrznego źródła wilgoci (stawu, zbiornika przeciwpożarowego). Maksymalna wilgotność względna, przed którą chroni to zabezpieczenie, może wynosić 95%.
- Łatwość czyszczenia układu optycznego. Okna lasera są umieszczone na równi z płaską powierzchnią obudowy. W przeciwieństwie do innych optycznych liniowych czujek dymu ruchoma optyka czujki The Fire Beam jest całkowicie schowana w jej wodoszczelnym wnętrzu, co uniemożliwia przypadkowe potrącenie mechanizmu i wywołaną tym zmianę położenia toru wiązki detekcyjnej. Dzięki temu czujki mogą być czyszczone z poziomu podłogi za pomocą manipulatora z zamocowaną końcówką czyszczącą.
- Panel wyniesiony umożliwiający ustawienie lub skorygowanie parametrów pracy czujki z poziomu podłogi. Panel jest zabezpieczony specjalną pokrywą z okienkiem (która również ma klasę szczelności IP65) i można dzięki niemu przeprowadzić w czasie eksploatacji inspekcję oraz testy czujki bez potrzeby użycia podnośników. Jeden panel wyniesiony może zostać użyty do obsługi kilku czujek – kable prowadzące do czujek mogą zostać zakończone gniazdami, do których w razie potrzeby jest przyłączany kolejno pojedynczy panel.
Czujka The Fire Beam została opracowana z myślą o wygodzie i prostocie eksploatacji. Ruchy głowicy laserowej są mierzone w stopniach i pokazane na panelu wyniesionym, zaś progi alarmowe są określone procentowo.
Jako że nie ma dwóch identycznych obiektów wymagających ochrony przeciwpożarowej, szczególny nacisk położono na czytelność interfejsu. Wszystkie komunikaty czujek The Fire Beam są proste i zrozumiałe, zaś językiem obsługi jest język polski. System czytelnych komunikatów tekstowych eliminuje konieczność zgadywania, co mogą oznaczać tajemnicze liczby wyświetlane w innych czujkach.
Nowoczesna liniowa czujka dymu The Fire Beam przynosi korzyści, które są wyraźnie odczuwalne podczas eksploatacji. Poniżej zostaną pokrótce opisane.
Odkształcenia konstrukcji mogą powodować rozkalibrowanie klasycznych czujek liniowych. Przyczyną mogą być gwałtowne zmiany temperatury. Czujka The Fire Beam umożliwia wykrycie tych zmian dzięki funkcji Odczyt Temperatury, która pozwala zmierzyć rzeczywistą temperaturę panującą na wysokości, na której zamontowana jest głowica.
Fot. 2. Czujka The Fire Beam Plus AF
Gwałtowne wzniecenie kurzu podczas sprzątania to częsta przyczyna fałszywych alarmów. Zapobiec temu może funkcja Opóźnienie alarmu, która służy do ustawienia opóźnienia reakcji czujki, czyli zadziałania przekaźnika alarmowego w przypadku zajścia sytuacji, która może być potraktowana jako fałszywy alarm pożarowy. Chwilowe całkowite przesłonięcie toru wiązki lasera, np. przez wózek widłowy, może spowodować zasygnalizowanie usterki urządzenia. Możemy temu zaradzić, korzystając z funkcji Opóźnienie usterki, tzn. ustawiając opóźnienie reakcji czujki, czyli zadziałania przekaźnika usterki urządzenia.
Niezresetowane po alarmie liniowe czujki dymu powodują powtarzające się sygnalizowanie alarmu przez system sygnalizacji pożaru, dlatego w celu uniknięcia takiej sytuacji można wykorzystać funkcję Autoreset – czujka może być tak zaprogramowana, aby po określonym czasie po ustąpieniu zagrożenia pożarowego nastąpiło jej automatyczne zresetowanie. Ta funkcja pozwala również na uzyskanie efektu odwrotnego – po wykryciu zagrożenia pożarowego czujka pozostanie na stałe w stanie alarmu.
Jeśli w pomieszczeniach nadzorowanych przez czujki The Fire Beam odbywa się spawanie lub mechaniczne czyszczenie, można ograniczyć nadmierne pobudzanie czujki dzięki funkcji Przełącznik autokalibracji, która pozwoli na wyłączenie, a po zakończeniu prac włączenie funkcji samoczynnej kalibracji.
Jakże często po wymianie uszkodzonej czujki pojawiają się problemy z szybkim przywróceniem sprawności systemu z powodu konieczności precyzyjnego ustawienia czujki. Rozwiązaniem problemu może być skorzystanie z Przełącznika ręcznej kalibracji umożliwiającego wprowadzenie poprzednio zapisanych (podczas uruchomienia) pozycji lustra. Dzięki precyzyjnym silnikom krokowym pozwala to na uzyskanie stuprocentowej powtarzalności i odtwarzalności ustawień. Ustawienie głowicy jest podawane w stopniach oddzielnie dla osi X i Y.
Jeżeli długość hali przekracza 100 m, funkcja Faza, zapewniająca przesunięcie częstotliwości odczytu wiązki laserowej, umożliwia pracę dwóch czujek ustawionych naprzeciw siebie lub kilku czujek o przecinających się torach pomiarowych bez negatywnego wpływu interferencji wiązek detekcyjnych tych czujek.
Inną przydatną funkcją jest Histereza. Jest to ustawienie opóźnienia powrotu czujki ze stanu alarmowego do normalnego czuwania.
Aby czujki liniowe działały poprawnie, muszą być utrzymywane w czystości. Pomocna jest funkcja Współczynnik kompensacji zabrudzenia, dzięki której można kontrolować stopień kompensacji mocy wiązki zależnie od stopnia zabrudzenia (zakurzenia) głowicy oraz odbłyśnika.
Jeżeli w wyniku zmian lub przebudowy chronionego obiektu zacznie dochodzić do częstego przesłaniania wiązki laserowej, należy użyć funkcji Włącznik wiązki, która pozwala na tymczasowe wyłączenie i ponowne włączenie wiązki, jeżeli zaistnieje konieczność dokonania prac w jej torze.
W miejscach pozostających przez dłuższy czas bez nadzoru, w których mogą być przechowywane rzadko kontrolowane materiały palne lub w których przebiegają specyficzne procesy produkcyjne, można dopasować czułość czujki do warunków otoczenia. Funkcją, która pozwoli nam to uzyskać, jest Czułość odbiornika. Umożliwia ona zwiększenie lub zmniejszenie czułości urządzenia.
Weryfikację alarmów i porównanie z zapisami w systemie SAP ułatwia funkcja Historia/Licznik zdarzeń, dzięki której można uzyskać dostęp do zapisanych w wewnętrznej pamięci czujki danych dotyczących zdarzeń alarmowych i uszkodzeń.
Jeżeli w chronionym obiekcie zainstalowano kilka czujek, a ich panele wyniesione są skupione w jednym miejscu, przydatna staje się wizualna identyfikacja danej czujki. Diody LED w trzech kolorach, umieszczone w dolnej części obudowy głowicy, ułatwiają identyfikację urządzenia, z którym w danej chwili pracujemy lub które znajduje się w stanie alarmu, usterki lub blokady.
Czujka The Fire Beam Plus ma zasięg do 100 m (w przypadku wykorzystania odpowiedniego układu odbłyśników). Dostępne są dwie odmiany – standardowa czujka The Fire Beam Plus do zastosowania w środowisku, w którym wilgotność dochodzi do 95% i nie ma kondensacji pary wodnej, oraz czujka The Fire Beam Plus AF, która jest odporna na osadzanie się pary wodnej i jest przeznaczona do zastosowania w środowisku, w którym wilgotność dochodzi do 95% i zachodzi kondensacja pary wodnej.
Więcej danych znajduje się na stronie internetowej oficjalnego partnera The Fire Beam w Polsce – firmy Creatio.
mgr inż. Arkadiusz Waligóra
Creatio