W poprzednich artykułach na łamach magazynu Zabezpieczenia prezentowałem rozwiązania marki NOVUS z dziedziny telewizji IP. Jest to bez wątpienia najbardziej dynamicznie rozwijający się segment systemów nadzoru wizyjnego, co potwierdza liczba artykułów na ten temat w magazynach i portalach branżowych. Przedstawiłem kamery nowej generacji ze szczególnym uwzględnieniem kamer generujących strumień wizyjny o rozdzielczości 1920×1080 i częstotliwości odświeżania 25 obrazów na sekundę, które charakteryzują się wysoką czułością, porównywalną z czułością kamer analogowych.
Rys. 1. Architektura systemu jedno- i wielostanowiskowego
Chciałbym teraz scharakteryzować aplikacje wykorzystywane w centrum zarządzania systemem dozorowym. W przypadku rozwiązań analogowych wykorzystywano rejestrator lub kartę przechwytującą. W systemach IP wykorzystuje się rozwiązanie software’owe. Na łamach niniejszego pisma opisałem już aplikację do zarządzania systemem NMS – Novus Management System, ale rozwiązanie programowe, w przeciwieństwie do rozwiązań sprzętowych, może być ciągle rozwijane i rozbudowywane, a kolejne wersje mogą być aktualizowane przez użytkowników. Tak też jest w przypadku aplikacji NMS, której kolejne wersje, wydawane w cyklu dwumiesięcznym, poprawiają funkcjonalność systemu. Poniżej przedstawię najnowsze zmiany w aplikacji NMS.
Rozdzielenie aplikacji na część serwerową oraz kliencką
W przypadku systemów jednostanowiskowych aplikację NMS instaluje się w trybie NMS Serwer/Klient. W tego typu systemach wszystkie strumienie wizyjne z urządzeń IP są odbierane przez jedną stację roboczą, na której są jednocześnie nagrywane i wyświetlane. W systemach wielostanowiskowych funkcje nagrywania i wyświetlania są rozdzielone, co znacznie podwyższa poziom bezpieczeństwa systemu i daje możliwość podglądu obrazu z kamer na kilku niezależnych stanowiskach operatorskich. W tego typu systemie serwer może być umieszczony w osobnym, klimatyzowanym pomieszczeniu, do którego fizyczny dostęp jest ograniczony. Możliwe jest również scentralizowane zarządzanie uprawnieniami użytkowników stacji klienckich.
Kreator ustawień aplikacji
Pierwsze uruchomienie programu NMS wiąże się z automatycznym uruchomieniem kreatora umożliwiającego szybką konfigurację. Po skonfigurowaniu programu można rozpocząć nagrywanie.
Dokonany na etapie instalacji wybór jednego z trzech trybów pracy programu NMS (Klient, Serwer bądź Klient/Serwer) ma wpływ na tryb pracy kreatora. Kreator pozwala na automatyczne wyszukiwanie kamer/wideoserwerów lub serwerów NMS przyłączonych do podsieci, w której pracuje komputer z zainstalowanym oprogramowaniem NMS, a także na udostępnianie strumieni wizyjnych innym maszynom z zainstalowanym oprogramowaniem NMS. Za pomocą kreatora administrator podaje ścieżkę i określa rozmiar przestrzeni dyskowej przeznaczonej do przechowywania nagrań. Wybierany w kreatorze rozmiar bazy nagrań jest identyczny dla każdego z wykrytych urządzeń, podobnie jak ścieżka do folderu, w którym gromadzone są nagrania. Podstawowa konfiguracja aplikacji NMS w kreatorze kończy się dodaniem nowych kont użytkowników, którzy nie powinni posiadać uprawnień administratorskich.
Rys. 2. Okno powitalne kreatora
Rys. 3. Wybrane elementy procesu rejestracji aplikacji
Aktywacja oprogramowania i strona internetowa poświęcona aplikacji
Przy pierwszym uruchomieniu programu NMS użytkownik zostanie poproszony o dokonanie rejestracji oprogramowania. Rejestracja może być automatyczna, jeśli program jest uruchomiony i jednocześnie połączony z Internetem. Można też dokonać jej kiedy indziej (na stronie poświęconej aplikacji NMS – www.nmsip.pl), w okresie 60 dni od daty instalacji, używając dowolnego komputera z dostępem do Internetu. Rejestracja jest jednorazowa, nieodpłatna i konieczna do prawidłowego działania programu po upływie 60 dni. W celu szybszego rozwiązywania typowych problemów instalacyjnych i eksploatacyjnych dla administratorów oraz użytkowników aplikacji na stronie został uruchomiony serwis FAQ. Będą na niej dostępne również kolejne aktualizacje NMS.
Obsługa kamer za pomocą klawiatury
Fot. 1. Klawiatura kompatybilna z NMS
Obsługa kamer szybkoobrotowych za pomocą dżojstika z funkcją zoom w pokrętle jest bardziej intuicyjna aniżeli w przypadku użycia klawiatury i myszki. Dlatego aplikacja NMS została dostosowana do współpracy z klawiaturą DCZ marki Videotec, która jest wyposażona w dżojstik. Współpraca ta umożliwia sterowanie kamerami obrotowymi, kontrolę nad wybranymi funkcjami programu oraz nawigację w trybie odtwarzania nagrań. W przypadku sterowania kamerami obrotowymi IP bardzo ważne jest możliwie małe opóźnienie reakcji kamery na działania operatora. Zbyt duża bezwładność systemu uniemożliwia efektywne śledzenie obiektów. Oprogramowanie obsługujące modele kamer NVIP-DN6137SD i NVIP-DN6118SD zapewnia płynność sterowania.
Dynamiczne zarządzanie strumieniami
W przypadku rozbudowanych, wielostanowiskowych instalacji dozorowych ważna jest optymalizacja danych przesyłanych między serwerem a stacjami klienckimi. Jeżeli dany strumień wizyjny nie jest aktualnie wyświetlany na stacji klienckiej, jego transmisja nie jest realizowana (serwer wysyła wyłącznie strumienie aktualnie wyświetlane na stacjach klienckich).
Rejestr zdarzeń bieżących
W rozbudowanych systemach złożonych z wielu kamer oraz jednostek serwerowych i klienckich ważne jest bieżące monitorowanie stanu poszczególnych elementów systemu. Dotyczy to zwłaszcza obiektów z ciągłym nadzorem operatorskim, gdzie wymagana jest natychmiastowa reakcja na wybrane zdarzenia zachodzące w systemie i których bezpośrednia kontrola byłaby bardzo uciążliwa i czasochłonna. Zdarzenia alarmowe wywoływane przez urządzenia podłączone do oprogramowania NMS, jak również zdarzenia związane z samą aplikacją NMS, są widoczne na panelu Rejestr zdarzeń bieżących. Panel ten, w odróżnieniu od panelu Logi (bazy wszystkich logów), wyświetla ostatnie kilkadziesiąt zdarzeń. Użytkownik może sam zdecydować o typie i liczbie wyświetlanych zdarzeń. W obrębie urządzeń dostępnych danej grupie użytkowników administrator może ustawić filtr, który spowoduje wyświetlanie na panelu Rejestr zdarzeń bieżących wyłącznie zdarzeń wybranych typów, pochodzących z urządzeń wskazanych przez administratora.
Rys. 4. Okno bieżącej konfiguracji logów
Panel konfiguracji zdarzeń
Moduł konfiguracji zdarzeń służy do tworzenia przez użytkownika scenariuszy obsługi zdarzeń, które mogą zaistnieć w systemie nadzorowanym przez oprogramowanie NMS. W przypadku zaistnienia jednej z akcji wejściowych, wskazanych w scenariuszu, wywołane zostaną reakcje wyjściowe, zdefiniowane przez użytkownika. Przykładowo – w wyniku aktywacji wejścia alarmowego wyjście alarmowe zostanie czasowo włączone, a na wskazany serwer FTP wyeksportowana zostanie odpowiednia sekwencja wizyjna z wybranej kamery.
Oprogramowanie NMS umożliwia realizację określonych procedur w wyniku zaistnienia następujących zdarzeń:
- aktywacja wejścia alarmowego,
- detekcja ruchu (musi ona zostać uaktywniona w ustawieniach kamery),
- utrata dostępu do dysku, na którym rejestrowany jest wskazany strumień z urządzenia IP,
- alarm z centrali alarmowej.
W ramach scenariusza NMS umożliwia następujące działania:
- emisja zdefiniowanego dźwięku,
- wyświetlenie ekranu z obrazami z wybranych kamer,
- przesłanie obrazów widocznych na ekranie w postaci pliku graficznego na wybrany adres e-mail lub na serwer FTP,
- wyświetlenie dodatkowego okna z widokiem z kamery,
- wywołanie presetu, trasy obserwacji, trasy skanowania,
- utworzenie pliku AVI i wysłanie go na wybrany adres e-mail lub na serwer FTP,
- włączenie nagrywania w trybie napadowym,
- czasowe lub trwałe załączenie/wyłączenie jednego lub kilku wyjść przekaźnikowych,
- wysłanie wiadomości na wybrany adres e-mail,
- wyświetlenie komunikatu zdefiniowanego przez użytkownika.
Rys. 5. Moduł konfiguracji zdarzeń
Współpraca z centralami DSC
Oprogramowanie NMS umożliwia wizualizację i sterowanie systemami alarmowymi wykorzystującymi centrale DSC. Podstawowe funkcje programu to:
- wizualizacja stanu wszystkich podsystemów i linii dozorowych w trybie online,
- zastosowanie podkładów w postaci planów poszczególnych pomieszczeń lub całego obiektu, na których można rozmieścić kontrolki symbolizujące linie dozorowe, podsystemy itp.,
- sterowanie głównymi funkcjami systemu za pomocą komputera, między innymi włączanie w dozór oraz wyłączanie z dozoru, wyzwalanie wyjść PGM, blokowanie linii,
- sygnalizacja usterek w systemie,
- rejestracja zdarzeń, sygnalizowanych przez centralę oraz zdarzeń administracyjnych programu.
Na koniec chciałbym dodać, że do projektowanych systemów nadzoru wizyjnego należy szczególnie rozważnie dobierać platformy sprzętowe, ponieważ mamy do czynienia z procesami bardzo obciążającymi komputer. Często 16-kanałowy system nadzoru wizyjnego jest trafnie porównywany do jednoczesnego wyświetlania szesnastu filmów o jakości HD na jednym komputerze. Ponadto musimy pamiętać, że proces wyświetlania jest jednym z wielu równocześnie realizowanych procesów – razem z procesem zapisu, odtwarzania na żywo, odtwarzania z różnymi prędkościami czy kierowania strumieni do jednostek klienckich. Często ograniczenia hardware’u mogą dotyczyć nie tylko procesora i pamięci operacyjnej, ale również prędkości zapisu/odczytu twardego dysku, przepustowości karty sieciowej lub wydajności jednostki graficznej. Dlatego podstawowe scenariusze pracy typowych instalacji zostały zweryfikowane i przyporządkowano im konkretne jednostki komputerowe, które zapewniają prawidłowe działanie tych instalacji. Warto skorzystać z tych informacji przy projektowaniu systemów IP, by mieć gwarancję bezawaryjnej pracy systemu nadzoru.
Patryk Gańko
AAT Holding
Zabezpieczenia 2/2012